Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Birinchi inqilob yozuvning kashf etilishi bilan bog‘liq bo‘lib, miqdor va sifat jihatdan ilgarilab ketishga olib keldi. Avloddan avlodga bilimlami uzatish imkoniyati paydo bo‘Idi.
Ikkinchi inqilob (XVI asming o'rtalari) kitobni chop etish bilan bog'liq bo‘lib, u tubdan industrial jamiyatni, madaniyat va inson faoliyatini tashkil etishni o‘zgartirib yubordi.
Uchinchi inqilob (XIX asming oxirlari) elektr tokining kashf etilishi bilan bog‘liq bo‘lib, tclcgraf, telefon va radioning vujudga kelishiga olib kelib, turli hajmdagi axborotlami tezkor yig‘ ish va uzatish imkonini yaratdi.
To‘rtinchi inqilob (XX asming 70 yillari) mikroprotsessor texnologiyalari va shaxsiy kompyuterlaming yaratilishi bilan bog‘liqdir. Mikroprotsessor va integral chizmalar asosida kompyuterlar, kompyuter tarmoqlari va ma’lumotlami uzatishning axborot tizimlari yaratilgan.
Oxirgi axborot inqilobi texnik vositalami ishlab chiqish, yangi bilimlami yaratishning texnologiya va usullari bilan bog‘liq bo'lgan axborot industriyasini oldingi qatorga surmoqda.
Yaponiyalik olimlarning fikricha, axborotlashgan jamiyatda kompyuterlashtirish jarayonlari insonlarga axborotlarning ishonchli manbalariga kirish imkoniyatini yaratib, ularni mehnattalab ishdan ozod qiladi va ishlab chiqarish va ijtimoiy sohalarda axborotlami avtomatlashtirilgan usulda qayta ishlashni yuqori darajada tashkil qiladi. Jamiyatning taraqqiy etib borishining asosiy kuchi bo‘lib, material ko'rinishdagi mahsulotni emas, balki, axborot mahsulotlarini yaratish hisoblanadi.




§ 1.2. Axborotlashgan jamiyat haqida umumiy tushunchalar


15


Axborotlashgan jamiyatda nafaqat ishlab chiqarish, balki butun turmush tarzi va qadriyatlar tizimi ham tubdan o‘zgaradi. Tovarlar ishlab chiqarish va iste’mol qilishga yo’naltirilgan industrial jamiyatga nisbatan axborotlashgan jamiyatda esa intellekt, bilimlarni ishlab chiqish va iste’mol qilishga yo’naltirilgan bo‘lib, tovarlarda aqliy mehnat ulushining oshib borishiga olib keladi. Bunday jamiyatda bilimga bo’lgan talab ortib boraveradi.
Hozirgi kunga kelib, rivojlangan davlatlarda fan va texnikaning rivojlanib borishi bilan axborotlashgan jamiyatning shakllanib borishi bo’yicha nazariyotchilarning aytgan fikrlari amalda namoyon bo’lmoqda. Barcha dunyo borlig’ining bir yagona kompyuterlashtirilgan va axborotlashtirilgan elektron xonadon va kottejlardagi insonlar hamjamiyatiga aylanib borishi bashorat qilinmoqda. Xohlagan yashash joyi turli xildagi elektron asboblar va kompyuter vositalari bilan jihozlangandir.