Вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

Малакани ошириш.
 
Бюджетлар менежерларнинг малакасини оширишда 
ҳам ижобий самара беради яъни менежерлар бюджетларни тузишда ўз 
бўлинмалари фаолияти тўғрисидаги батафсил маълумотларга, шунингдек, 
жавобгарлик марказлари ўртасидаги иқтисодий муносабатларни чуқур таҳлил 

---

132 
қилиш имкониятига эга бўлишлари мумкин. Бу эса корхона жавобгар
 
марказларига маъсул шахсларни тайинлашда муҳим аҳамият касб этади.

Бюджетлаштириш самарали бошқарув усулларидан ҳисобланиб, 
қуйидаги хусусиятларга эга: 

корхонанинг фаолияти билан бўлинмалар фаолиятини комплекс 
режалаштиради; 

бюджетлаштириш лойиҳасини ишлаб чиқиш имконини яратади; 

тузилган бизнес-режани тасдиқлайди; 

ўзгариб турувчи ички ва ташқи салбий омилларни бартараф этишга 
кўмаклашади. 
Бозор муносабатлари шароитида корхоналар келгусида даромадларини 
оширишлари 
учун 
ўзларининг 
фаолиятларини 
истиқболли 
режалаштиришлари зарур бўлади. Унинг асосини бюджетлаштириш ташкил 
этади. 
Бошқарув ҳисобининг асосий вазифаси ҳисобланган ва бошқарув 
назоратини таъминлашда муҳим бўлган режалаштириш жараѐни қуйидаги 
тамойилларга таянади: 

корхона томонидан ишлаб чиқилган стратегияни амалга ошириш 
учун ўрта ва узоқ муддатли режаларни амалга ошириш учун махсус 
дастурлар тузиш; 

зарур бюджет (смета)ларни ишлаб чиқиш. Бюджетларни ишлаб 
чиқиш зарурати корхона тузадиган режалар асосли бўлиши ва уларни амалга 
ошириш етарли моддий маблағлар мавжуд бўлиши белгиланади. 
Одатда, режалаштириш жараѐни амал ўилиш вақтига мувофиқ узоқ, 
ўрта ва ўисўа муддатли, қуйилган маўсадга кўра эса оператив, тактик ва 
стратегик режалаштиришга бўлинади.
Тезкор ѐки қисқа муддатли режалаштириш
тизими кун, ҳафта, 
декада, ой, чорак ѐки бир йил давомида амалга оширилади. Бу режалар бош 
дастур асосида ишлаб чиқилиб, аниқ мақсад ва йўналишга эга бўлади, уларни 
бажаришда турли хил усуллар қўлланилади. Тезкор режалар корхона асосий 
мақсадини амалга ошириш билан боғлиқ бўлган тактик режаларни ифода 
этади. Улар жумласига ишлаб чиқариш режаси, умумишлаб чиқариш 
харажатлари режаси, моддий техника таъминоти режаси кабилар киради.