Vazirligi I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

rasm. Har xil ish sharoitidagi ish haqi.

Bu erda og`ir ishni bajaruvchi, qo`shimcha
W₂  W₁  W .
W  W₂  W₁ ish haqi oladi,

Iqtisodiy renta. Biz yuqorida resurs qanchalik ko`p cheklangan bo`lsa, uning narxi ham shunchalik yuqori bo`lishini ko`rgan edik. Shuning uchun ham yuqori malakali mutaxassis har doim ortiqcha ish haqi oladi. Ushbu ortiqcha ish haqi iqtisodiy renta bo`lib, u ishchining qobiliyati yoki yuqori malakasi uchun to`lanadi.
Tarmoq mehnat bozorini ko`rib chiqaylik (17-rasm).


Iqtisodiy renta


L
L_e

12. rasm. Iqtisodiy renta.

^{Muvozanat sharoitida (} E ^{nuqta) ishchilar} W_e ^{ish haqi oladilar. Lekin,}

^{malakali ishchilar} W₀
^{ish haqi olib ishlashga tayyor bo`lsalar ham} W_e
ish haqi

olayaptilar (demak, ular oladigan iqtisodiy renta W_e  W₀  ga teng bo`ladi).
Minimal ish haqi (mehnat narxi) bilan bozorda shakllangan ish haqi o`rtasidagi farq iqtisodiy rentani tashkil etadi. 17-rasmda barcha ishchilar uchun

ushbu ko`rsatkich
W₀ EW_e
uchburchak yuziga teng. Shuning uchun ham

raqobatlashgan bozorda, qisqa muddatli oraliqda iqtisodiy rentaning bo`lishi, tarmoqqa yangi ishchilarni kirib kelishini rag`batlantiradi. Raqobatlashuvchi tarmoqda uzoq muddatli oraliqda mehnat taklifi chizig`i absolyut elastik (gorizontal) bo`lgani uchun iqtisodiy renta bo`lmaydi. Lekin, noyob mutaxassislarning etishmasligi, iqtisodiy renta uzoq muddatda ham saqlanib qoladi (amalda ishlab chiqarishda noyob mutaxassislarni jalb qilish uchun, ularga qo`shimcha ish haqi belgilanadi). Estrada yulduzlari, kino yulduzlari, mashhur sportchilar iqtisodiy renta oladilar. Quyidagi 18-rasmda ushbu holat ifodalangan.

Boshlang`ich ishchi kuchiga talab
^{D1 , taklif esa} S ^{. Taklif elastik}

bo`maganda, ishchi kuchi narxi faqat talabdan bog`liq bo`ladi. Kinoaktyorning

obro`i oshib borishi, unga bo`lgan talabni
D₁ dan D₂
ga keskin oshiradi.

W W₁
W₀
L
L

12.