Vazirligi I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

Xulosa: odamlar haqiqatda shunday deb o`ylaydimi?

Iste'mol tanlovi nazariyasi odamlar qanday qarorlar qabul qilishini tasvirlaydi. Biz ko`rganimizdek keng qo`llanmaga ega. Bir kishi qanday qilibpizza va Pepsi, ish va dam olish, iste'mol va jamg'arma va boshqalar orasidagi tanlovni tushuntirishi mumkin.

Bu nuqtada, ammo, siz iste'molchi tanlovi nazariyasini ba'zi ishonchsizlik bilan munosabatda bo`lishingiz mumkin. Axir, siz iste'molchi hisoblanasiz. Siz har safardo`konga kirib sotib olish uchun qaror qilasiz. Va siz byudjet sig`imi va befarqlik egri chizig`ini chizib qaror qilmasligingizni bilasiz. Bu nazariya dalillargaqarshimi?
Javob yo`q. Iste'molchi tanlovi nazariyasi odamlar qanday qaror qabul qilishiniso`zma-so`z taqdim qilishga harakat emas. Bu model hisoblanadi. Va biz birinchi bor2-bo`limda muhokama qilganimizdek modellar butunlay haqiqiy bo`lish uchun mo`ljallangan emas.
Iste'mol tanlovi nazariyasini ko`rish uchun eng yaxshi yo`l iste'molchilar qanday qarorlar qabul qilishi metaforasi hisoblanadi. Hech bir iste’molchi (Orada bir iqtisodchidan tashqari) nazariyada nazarda tutilgan aniq optimallashtirish orqali o`tmaydi.Biroq iste'molchilar o`z qarorlarini moliyaviy resurslari sig`imida qabul qilishadi. Vaberilgan shu sig`imlar, ularnieng yuqori darajada qondiradi.
Iste'molchi tanlovi nazariyasi aniq, iqtisodiy tahlilga ruxsat bergan holda, bu shubhasiz, psixologik jarayonini bayon qilishga harakat qiladi.
Pudding yeyish isbotlangani kabi, nazariya qo`llanmalarini sinovdan o`tkazadi. Ushbu bobning oxirgi qismida, biz iste'molchi tanlovi nazariyasini iqtisodiyotning uch amaliy masalalariga qo`lladik. Agar siz ko`proqiqtisodiyotning mukammal kurslarini olsangiz, bu nazariya ko`pgina qo`shimcha tahlil uchun asos berishini ko`rasiz.

Qisqacha xulosalar

• 
  Iste'molchining byudjet sig`imi, uning daromadi va tovar narxlari berilganda sotib olishi mumkin bo`lgan turli tovarlar kombinatsiyalarini ko`rsatadi. Byudjet sig`imi qiyaligi tovarlarning nisbiy narxiga teng.
  
• 
  Iste'molchining befarqlik chiziqlari uning afzalliklarini ifodalaydi. Befarqlik egri chizig`i iste'molchini teng baxtli qiladigan tovarlarning turli to`plamlarni ko`rsatadi. Yuqori befarqlik chiziqlar ustidagi nuqta quyiroq befarqlik chiziqlar ustidagilaridan afzalroqdir.Har qanday nuqtada befarqlik egri chiziqlar qiyaligi iste'mol boshqa uchun bir yaxshilik savdo tayyor bo`lgan almashtirish-stavkasining iste'molchining chekli almashinuv darajasi hisoblanadi.
  
• 
  Iste'molchi eng yuqori befarqlik egri chizig`ida yotgan, uning byudjet sig`imidagi nuqtasini tanlab optimallashtiradi. Bu nuqtada, befarqlik egri chizig`i (tovarlar o`rtasidagi chekli almashinuv darajasi) byudjet sig`imi egri chizig`iga teng (tovarning nisbiy narxi).
  
• 
  Tovarning narxi pasayganda, bu iste'molchi tanlovi daromad va almashtirish ta'siriga bo`linishi mumkin. Daromad ta'siri iste'molni oshiradi, chunki past narx iste'molchini yaxshiroq qiladi. Almashtirishsamarasi bu narxlar o`zgarishi nisbatan arzon bo`ldi vaiste'molni kattaroq rag'batlantiradi. Daromadta'siri, befarqlik egri chiziqlarini pastdan yuqoriga harakatlantirsa,almashtirish ta'siri befarqlik egri chizig`ibo`ylab harakatini boshqa qiyalikda aks etadi.
  
• 
  Iste'molchitanlovi nazariyasi ko`p vaziyatlarda qo`llanilishi mumkin. U nima uchun talab egrichizig` potentsial yuqoriga yo`nalganligi, nima uchun yuqori ish haqi mehnat taklifi miqdorini oshirishi yoki kamaytirish va nega yuqori foiz
  

stavkalari jamg`arman iko`paytirishi yoki kamaytirish mumkinligini tushuntiradi. Tayanch so`z va iboralar: asosiy tushunchalar, byudjetsig`imi, befarqlik egri chiziqlar, cheklialmashtirish darajasi mukammal o`rnini bosuvchilar, mukammalto`ldiruvchilar, normaltovar, arzon tovarlar daromad ta'siri, almashtirish ta'siri, Giffen tovari