Вақт фалсафаси

В. Н. Холопова, биринчи навбатда, нутқда доимий равишда қўлланиладиган "модел" сўзининг энг оддий таърифидан келиб чиқади ва ҳар биримизнинг миямизда ўтиради. Бу "мусиқий асарларнинг эвристик жиҳатдан энг қимматли, мукаммали" бўлиб, у "модел, эталон, тақлид қилиш объекти бўлиб, ўз қоидасини яратади". Иккинчидан, у мусиқа асаридаги моделларнинг мазмунли ролига эътибор қаратади, уларни икки гуруҳга ажратади: семантик ва каноник.

• В. Н. Холопова, биринчи навбатда, нутқда доимий равишда қўлланиладиган "модел" сўзининг энг оддий таърифидан келиб чиқади ва ҳар биримизнинг миямизда ўтиради. Бу "мусиқий асарларнинг эвристик жиҳатдан энг қимматли, мукаммали" бўлиб, у "модел, эталон, тақлид қилиш объекти бўлиб, ўз қоидасини яратади". Иккинчидан, у мусиқа асаридаги моделларнинг мазмунли ролига эътибор қаратади, уларни икки гуруҳга ажратади: семантик ва каноник.
• Уларнинг орасидаги фарқ шундаки, биринчиси тилнинг "қопламаси", ташқи қатламига ишора қилади. Булар интонациялар, қўшиқлар, мотивлар, мавзулар, ритмик формулалар, репликалар, яъни мусиқадаги семантик тил модели - олдиндан белгиланган "мусиқий сўз" мазмунли маънога эга. Иккинчиси - "рамка"га, ички қатламга эга. Булар модал, гармоник, метро-ритмик, архитектоник моделлардир

Олдинги муаллифлардан фарқли ўлароқ, М. Г. Арановскийнинг талқинидаги модел ҳар қандай тизимнинг ҳаёлий қисқариши, яъни унинг материалдан озод қилиниши ва ички тузилмани тушуниш учун қандайдир схема-намойишга айланиши натижасидир.

• Олдинги муаллифлардан фарқли ўлароқ, М. Г. Арановскийнинг талқинидаги модел ҳар қандай тизимнинг ҳаёлий қисқариши, яъни унинг материалдан озод қилиниши ва ички тузилмани тушуниш учун қандайдир схема-намойишга айланиши натижасидир.
• Бу "жанр модели" бўлиши мумкин, унга кўра асарнинг ўзига хос кўриниши шаклланади ва материалларнинг турларини, уларнинг жойлашиши ва кетма-кетлигини ва, албатта, ҳар қандай бошқасини белгилайдиган "структуравий модел"дир. Ижодий жараёнда моделларнинг ишлаб чиқарувчи ролига ишора қилиб, М. Г. А. таъкидлайди: "Бу идеал объектларнинг барчаси ... меъёрий тузилмалар бўлганлиги сабабли, улар мусиқий фикрни қулай тарзда жойлаштириш учун мўлжалланган" . Шуни таъкидлаш керакки, илгари келтирилган муаллифлардан фарқли ўлароқ, М. Г. Арановскийнинг таърифи аниқ манзилга эга - идеал моделлар - мусиқа ва товуш тузилмаларига тааллуқли эмас.