Вариантлар жадвали


 Elastik muhitdagi to‘lqinlar. Akustika



Download 2,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/51
Sana08.02.2023
Hajmi2,63 Mb.
#909002
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   51
Bog'liq
Сиртки таълим талабалари учун физикадан кулланма PDF 1 КИСМ

 
1.7. Elastik muhitdagi to‘lqinlar. Akustika
Asosiy formulalar 
 
Yassi to„lqin tenglamasi 
 





/
cos
,
x
t
A
t
х


yoki
 


kx
t
A
t
x





cos
,

bu yerda 

(x, t) – x koordinatali muhit nuqtalarining vaqtning t momentidagi 
siljishi;

- burchak chastota; 

– tebranishlarning muhitda tarqalish tezligi 
(fazoviy tezlik); k– to„lqin soni 


2

k
;

- to„lqin uzunligi. 
To„lqin uzunligi 

, tebranish davri T va chastota λ bilan 
T



va




/
munosabatlar orqali bog„langan. 
Muhitning oralaridagi masofa (yo„l farqi) 

x ga teng bo„lgan ikki 
nuqtasi tebranishlarining fazalar farqi 
х







2

Turg„un to„lqin tenglamasi 


45 
 
t
x
A
t
х







cos
cos
,
yoki
 
t
kx
A
t
x





cos
cos
,
Qayishqoq muhitda bo„ylama to„lqinlarning fazaviy tezligi: 
qattiq jismlarda


/
E


bunda E – Yung moduli;

- modda zichligi; 
gazlarda 
M
RT
/



yoki




/
P

bunda 

- adiabata ko„rsatkichi (

=C

/C
v
–gazning o„zgarmas bosimdagi va 
hajmdagi solishtirma issiqlik sig„imlarining nisbati); R – molyar gaz 
doimiysi; T – termodinamik temperatura; M – molyar massa; r - gaz bosimi. 
Dopplerning akustik hodisasi 
O
M
a
u
u







bu yerda 

- harakatlanuvchi asbob (yoki quloq) qabul qiladigan tovush 
chastotasi; 

– tovushning muhitdagi tezligi; 
a
u
- asbobning muhitga nisbatan 
tezligi;
M
u
- tovush manbaining muhitga nisbatan tezligi;

0
– manba 
chiqarayotgan tovush chastotasi. 
Tovush bosimining amplitudasi 
A
Р

2
0

bu yerda 

- tovush chastotasi; A – muhit zarralarining tebranish amplitudasi; 

-tovushning muhitdagi tezligi;

- muhitning zichligi. 
Tovush maydoni energiyasining o„rtacha hajmiy zichligi
2
2
2
2
0
2
0
2
1
2
1
2
1
A
Р










bu yerda

- muhit zarralari tezligining amplitudasi;

- tovush 
to„lqinlarining burchak chastotasi. 
Muayyan V hajmda mujassamlangan tovush maydonining energiyasi 
V
W



Tovush energiyasi okimi 
t
W
Ф
/

bu yerda W – berilgan sirt orqali t vaqtda ko„chiriladigan energiya.
Tovush intensivligi (tovush energiyasi oqimining zichligi) 
S
Ф
I
/

Tovush intensivligi tovush maydoni energiyasining o„rtacha hajmiy 
zichligi bilan




I


46 
munosabat orqali bog„langan; bunda 

- tovushning muhitdagi tezligi. 
Tovushning nuqtaviy izotrop manbai quvvati N ning tovush intensivligi 
bilan bog„lanishi 
2
4
r
N
I


bunda r – tovush manbaidan tovush maydonining intensivlik aniqlanayotgan 
nuqtasigacha bo„lgan masofa. 
Muhitning solishtirma akustik qarshiligi 


S
Z
Akustik qarshilik 
S
Z
Z
S
O
/


bunda S – akustik maydon qismi kesimning yuzasi ( misol uchun, tovush 
tarqalayotgan quvur ko„ndalang kesimining yuzasi). 
Tovush intensivligi darajasi (tovush quvvati darajasi) (dB) 


0
/
lg
10
I
I
L



bunda I
0
– intensivlikning nolinchi darajasiga mos keluvchi shartli intensivlik
(I
0
=IpVT/m
2
)

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   51




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish