3-§. Aktivlar bo‘yicha zaxiralarni yaratish va ulardan foydalanish 15. Sifati “standart” deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha zaxira yaratish talab qilinmaydi. Sifati “substandart” deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha uning asosiy qismi qoldig‘ining 25 foizi, “shubhali” deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha — 50 foizi, “umidsiz” deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha — 100 foizi miqdorda zaxira yaratiladi.
16. Aktivlar bo‘yicha zaxiralarning yaratilishi davriy ravishda har oyning so‘nggi sanasiga qadar kamida bir marta har bir aktiv bo‘yicha amalga oshirilishi shart.
Aktivlar bo‘yicha yaratilgan zaxira xarajatlari Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotda aks ettirilishi lozim.
17. Mikrokredit tashkilotining ijro etuvchi organi aktivlar bo‘yicha zaxiralarning doimiy ravishda yetarli ekanligini ta’minlash uchun javobgardir.
18. Mazkur Nizom talablari asosida tasniflangan aktivlar bo‘yicha yetarli darajada zaxira yaratilmagan hollarda Markaziy bank aktivlar bo‘yicha zaxiralarni yaratish bo‘yicha qo‘shimcha ajratmalarni amalga oshirishni talab qilishga haqli.
19. “Umidsiz” deb tasniflangan aktivlar mikrokredit tashkilotining yuqori boshqaruv organi qaroriga asosan tegishli zaxiralar evaziga hisobdan chiqarilishi lozim.
Aktivning hisobdan chiqarilishi aktivning qisman yoki to‘liq qaytarilishi mumkinligini inkor etmaydi.
20. Mikrokredit tashkiloti ijro etuvchi organi moliyaviy yil yakuni bo‘yicha mikrokredit tashkiloti ishtirokchilari (aksiyadorlari) umumiy yig‘ilishida sifati “umidsiz” deb tasniflangan aktivlarni undirish bo‘yicha qo‘llangan chora-tadbirlar haqida hisobot berishi lozim.
2-bob. Lombardlar tomonidan faoliyat va operatsiyalarni amalga oshirish 1-§. Umumiy qoidalar 21. Lombardlar shaxsiy iste’molga mo‘ljallangan ko‘char mol-mulkni zakalat shaklida garovga (bundan buyon matnda garov deb yuritiladi) qabul qilib, fuqarolarga qisqa muddatli (uch oydan oshmagan muddatga) kreditlar beradi hamda fuqarolardan shaxsiy iste’molga mo‘ljallangan ko‘char ashyolarni saqlashga qabul qiladi.
22. Fuqarolardan shaxsiy iste’mol uchun mo‘ljallangan ko‘char mol-mulklarni (ashyolarni) lombardda garovga qo‘yish, saqlash, lombarddan talab qilib olinmagan ashyolarni sotish hamda garovga qo‘yilgan mol-mulkka undiruvni qaratish O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi va “Garov to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq amalga oshiriladi.
23. Lombardlar tomonidan fuqarolarga kreditlar berish va ko‘char ashyolarni saqlashga qabul qilish tegishli shartnomalar asosida amalga oshiriladi. Lombard shaxsni tasdiqlovchi hujjat (fuqarolik pasporti yoki identifikatsiya ID-karta, yangi namunadagi milliy haydovchilik guvohnomasi, O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashovchi chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning yashash guvohnomalari yoki ID-kartalari, harbiy bilet yoki harbiy qismlar yoxud harbiy muassasalar tomonidan beriladigan shaxsini tasdiqlovchi hujjat) taqdim etganida, fuqarolar bilan shartnomalar tuzadi.
24. Lombard, zarur hollarda, garovga yoki saqlashga topshirilayotgan mol-mulkka (ashyoga) egalik huquqini tasdiqlovchi hujjatlarni yoki boshqa dalillarni talab qilishga haqli.
25. Lombardlar operatsiyalarni ushbu Nizom, lombardning yuqori boshqaruv organi tomonidan tasdiqlangan operatsiyalarni o‘tkazish umumiy shartlari to‘g‘risidagi qoidalar va ichki qoidalarga muvofiq amalga oshiradi.
26. Operatsiyalar o‘tkazishning umumiy shartlari to‘g‘risidagi qoidalar quyidagi ma’lumot hamda tartiblarni o‘z ichiga olishi kerak:
beriladigan kreditlarning muddatlari va summasining eng ko‘p miqdori;
beriladigan kreditlar bo‘yicha foiz stavkalarining eng ko‘p miqdori;
lombard tomonidan olinadigan ta’minotga qo‘yiladigan talablar;
mol-mulkni saqlashga qabul qilish qoidalari;
ko‘rsatiladigan xizmatlar uchun foiz stavkalar va to‘lovlar;
lombard hamda uning mijozlari huquq va majburiyatlarining, ularning javobgarligi vujudga kelishi shartlari;
garovga qo‘yuvchi garov pattasini yo‘qotganida dublikat berish tartibi;
operatsiyalar o‘tkazishning umumiy shartlariga kiritilishi zarur deb hisoblagan boshqa shartlar, talablar va cheklovlar.
Lombard tomonidan ko‘rsatiladigan xizmatlar uchun to‘lovlar faqat milliy valyutada belgilanadi.
27. Operatsiyalarni o‘tkazishning umumiy shartlari ochiq ma’lumotlar hisoblanadi va ular lombardning mijozlar ko‘rishi mumkin bo‘lgan joylardagi stendlarda, texnik vositalarda yoki lombardning veb-saytida (agar mavjud bo‘lsa) e’lon qilinadi.
28. Lombardning ichki qoidalarida quyidagilar belgilanishi lozim:
lombardning tashkiliy tuzilishi, uning vazifalari va funksiyalari;
rahbar va bosh buxgalter yoki buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish vazifalarini amalga oshiruvchi boshqa mansabdor shaxsning huquq va majburiyatlari;
lombardning mansabdor shaxslari va xodimlari tomonidan lombard nomidan va uning hisobidan bitimlarni amalga oshirishdagi vakolatlari.
29. Lombardlar banklardan kreditlar, yuridik shaxslardan va jismoniy shaxs-ishtirokchilardan (mulkdorlardan) qarz mablag‘larini jalb etishga haqli. Bunda, jami jalb etilgan mablag‘lar hajmi (qoldiq) haqiqatda shakllantirilgan ustav fondi (ustav kapitali) miqdoridan oshmasligi kerak.
