Вариант №1-22 Қурилиш ашёларининг архитектурадаги ўрнини таърифлаб беринг. Безакли -бадиий пардозбоп қопламалар нима? Қурилиш ашёларида стандартлашни асослаб беринг. Безакли пардозбоп полимер композитларни тахлил қилиб беринг

Минерал боғловчи моддалар таснифи
Боғловчи модда — бу туйилган кукунни маълум бир шароитда сув билан қориштирганда қуюқлашиб, аста-секин бўтқа ҳолатидан қотиш жараёнига ўтиб сунъий тошга айланадиган қурилиш ашёсидир. Улар органик, анорганик (ёки минерал) ва органик-минерал гуруҳларга бўлинади. Анорганик боғловчилар ишлатилишига ва хоссаларига кўра қуйидаги гуруҳларга бўлинади:
Ҳавойи боғловчилар - оҳак, гипсли боғловчилар ва каустик магнезит. Улар сув ва нам таъсирида бўлмаган шароитда қотиш хоссасига эга.
Гидравлик боғловчилар — фақат ҳавода эмас, балки сувда ва намликда ҳам қотади. Масалан, гидравлик оҳак, портландцемент, гилтупроқли цемент, пуццолан портландцеменг, тошқолли поргландцемент, кенгаювчи цементлар ва ҳоказо. Бундай боғловчиларни қотиш муддатига кўра уч гуруҳга бўлиш мумкин:
— тез қуюқланувчи — қуюқланишнинг бошланиш даври 3—10 дақиқа. Бундай боғловчиларни ишлатиш ноқулай бўлганлиги сабабли, унга қуюқланишини сусайтирувчи маҳсус моддалар масалан, қурилиш гипси қўшилади;
— нормал қуюқланувчи — қуюқланишнинг бошланиш даври 30 дақиқадан кейин бошланиб, 12 соатгача давом этади. Бундай боғловчиларга бетон ва қоришмалар тайёрлашда кўп ишлатиладигаи барча цементлар киради;
— секин қуюқланувчи қуюқланиши 12 соатдан кейин бошланадиган ашёлар.
13.1.Темир ишлаб чиқаришда инновацион технологиялар
Темир ишлаб чиқариш саноати технологияларни иннавацион асосида ривожланиши қуйидагиларга боғлиқ:
- тоғ жинсидан темир рудани юқори ҳароратда эритиб олинган суюқ темирни кислород билан қайнатилиб юқори сифатли пўлат олиш;
-суюқ пўлатни вакуумлаш усулида сифатини ошириш;
-маҳсус хоссаларга эга бўлган юқори навли пўлат ва чўянларни олиш;
-самарали технология асосида боксид, нефелиндан алюмин олиш;
-прокат усули билан эгилувчан юпқа лентасимон пўлат ўрамалар олиш;
-суюқ пўлатни қолипларга самарали усул билан қуйиш; вакуумда диффузия усули билан пайвандлаш;
-пўлатга бошқа темирлар қўшиб вакуумда қайта ишлаш (легирлаш); --темир кукунини қайта ишлаш ва зичлаш каби бир қатор янги юқори технологияларга асосланган.
Сифатли пўлат ишлаб чиқаришда кислород-конвертор, ҳамда пўлатни узлуксиз қуйиш технологияси энг самарали деб ҳисобланмоқда. Бундай усул билан қуйилган пўлат қуймаси киришмайдиган ва нуқсонсиз бўлади.
Пўлат эритмасига легирловчи моддалар қўшиб юқори мустаҳкам, қайишқоқ ва қайта ишлашга қулай бўлган пўлат олинди. Пўлатни бикрлиги ва мустаҳкамлигини оширишда ультратовуш, юқори босим, магнит майдони каби кристалларни янада зичловчи замонавий усуллар қўлланилмоқда.
Пўлатни юқори ҳароратда эритганда ёки совитганда ундаги углероднинг камайиши ёки ошиши ҳисобига пўлатнинг хоссалари кескин ўзгаради.
Темир эритма таркибида углерод миқдори 2% гача бўлса - пўлат, 2% дан ошса чўян деб аталади. Пўлатда углерод 1% бўлса унинг эриш ҳарорати 1539⁰ С га тенг бўлади. Кристалланиш жараёни 1490⁰ С да бошланиб 1320⁰ С да тугайди. Ҳарорат 910⁰ С ва 758⁰ С га тушганда эритма қаттиқ ҳолатга ўтади.