Va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti «Xizmatlar ko‘rsatish, servis va uni tashkil etish»



Download 0,56 Mb.
bet30/57
Sana21.02.2022
Hajmi0,56 Mb.
#461366
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   57
Bog'liq
ilmiy izlanish asoslari (1)

D 2




i 1
xi
 1;

variatsiya koeffitsiyenti esa:
Rb x .
b





.
  a

Ishonchlilik ehtimoli:
Pd Pa xd b 12




bu yerda t  - Laplas integral funksiyasi (jadval shaklida beriladi).
Ishonchli intervalning yarmi:
    argPd   t

Bunda t – kafolatlovchi koeffitsent.
t
 , bunda
  b x ,
  (a x) ;

arg(Pd ) - Laplasning argumentli funksiyasi.

Ko‘pincha ishonchli intervalni 0,90; 0,95; 0,9973 deb qabul qilinadi. Ishonchli interval o‘lchash aniqligini bildirsa, ishonchlilik ehtimoli esa uning ishonchli ekanligini tasdiqlaydi.
Masalan, paxtali material chidamliligini izlanishi 30 marta o‘lchanib,

o‘rtacha chidamlilik moduli
E  170
МПа
ekanligi va bunda o‘rtacha

kvadrat og‘ish
  3 ,1 МПа
ekanligi ma’lum bo‘lsa, unda ishonchlilik

ehtimoli darajasini Pg = 0,9; 0,95; 0,9973 deb qabul qilamiz va Laplas integral funksiyasi jadvalidan bu uchun t ning miqdorini t=1,65; 2,0; 3,0 aniqlaymiz. Bunda =3,11,65=5,1;  3,12,0=6,2;  3,13,0=9,3 MPa.

Uning o‘rtachasi
7 МПа
uchun t=2,26 va Pg=0,97. Ya’ni olingan

natija 97 % ishonchli hisoblanadi.
Ko‘p holda tajribalarda ishonchli natija olish uchun bir necha marotaba qayta o‘lchashligi ham hisoblanib topiladi. Bu esa amaliyotda juda ko‘p uchraydi.
Tajribadagi aniqlik darajasi:
 
bilan aniqlanadi, bunda 0 - o‘rtacha kvadrat og‘ishning o‘rtacha arifmetik
qiymati, ya’ni 0  . Amaliyotda 0 ni o‘rtacha xatolik deb ham ataladi.
Agar o‘lchashlar soni n<30 bo‘lsa, 1908 yili ingliz matematigi V.S.Gosset (laqabi Styudent) taklif etgan metod bilan hisoblanadi. Bunda ishonchli interval kiigini tanlash uchun
ст 0 ст

bo‘ladi va
cn

ishonchli intervalga bog‘liq bo‘lgan jadvaldan, ya’ni Styudent koeffitsiyenti jadvalidan aniqlanadi.
Tajribadagi qo‘pol xatolarni ham aniqlash metodlariga uch sigma metodi, ya’ni tasodifiy xatoliklarning o‘rtacha qiymatdan sochilishi uch sigmadan katta bo‘lmasligi kerak:

X max, min
x 3 .

Xuddi shuningdek V.I.Romanovskiy kriteriyasini topishga asoslangan metod ham mavjuddir.
Ishonchli va aniq tajriba natijalari yana ma’lum tajriba sharoitida takrorlanadigan bo‘lishi ham kerak. Buning mohiyati shundaki, bir necha parallel o‘tkazilgan tajribalarning har birida o‘rtacha arifmetik qiymatlar ( xi ) aniqlanadi, bu seriyalarning har birida n=3…4 ga teng bo‘lishi mumkin. Shulardan dispersiya Di aniqlanadi va uning takroran yana

shunday natija berish-bermasligini baholovchi Koxren kriteriyasi aniqlanadi, ya’ni

kкр
max Di


Download 0,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   57




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish