Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

1.1.
 
 Havf-hatarni boshqarish 
 
Havf-hatarni boshqaruvi loyiha boshqaruvchisi uchun  eng  muhim  ishlardan 
biri.  Havf-hatarni  boshqarish  loyiha  jadvalini  yoki  ta'sir  ko‘rsatishi  mumkin 
bo‘lgan  havflarni  o‘z  ichiga  oladi  va  dasturiy  ta'minot  sifatli  ishlashi  uchun  bu 
havf-hatarlalarni  oldini  olish  uchun  choralar  qilinishi  talab  etiladi  (Hall,  1998; 
Ould, 1999). 
Siz  biror  bir  havf  sodir  bo‘ladi  deyishingiz  uchun  aniq  ishonch  hosil 
qilishingiz  kerak.  Xatarlar  ishlab  chiqilgan  dasturiy  ta‘minotga  tahdid  qilishi 
mumkin, yoki tashkilotga. Havf-hatarning uch tegishli toifasi mavjud: 
1.
 
Loyihaga  jadvaliga  yoki  resurslariga  bo‘ladigan  havf-hatarlar.  Misol 
uchun,  loyiha  havfi  tajribali  dizayner  yo‘qolishi  hisoblanadi.  Almashtirish 
natijasida tegishli tajriba va ko‘nikmalar dizayner uzoq vaqt talab qilishi mumkin 
va binobarin, dasturiy ta'minot dizayni o‘z ishini bajarish uchun ko‘proq vaqt talab 
etadi. 
2.
 
Mahsulotga  bo‘ladigan  havf-hatarlar,  ushbu  havf-hatarlar  dasturiy 
ta'minot  sifatini  yoki  ish  faoliyatini  buzilishiga  ta'sir  ko‘rsatadigan  hatarlardir. 
Misol  bir  mahsulot  tarkibiy  qismi  kutilgan  sifatdan  past  holatga  tushishi,  bu 
tizimining  umumiy  ish  faoliyatini  ta'sir  qilishi  mumkin,  shunday  qilib  u 
kutilganidan ancha sekin bo‘ladi. 
3.
 
Biznessdagi havf-hatarlar yoki tashkilot dasturiy ta‘minoti ta'sir qiladigan 
havf-hatarlar.  Misol  uchun,  bir  yangi  mahsulot  joriy  qilinganda  raqib  tomonidan 
amalga  oshiriladigan  havf.  Raqobatbardosh  mahsulot  joriy  etish,  bu  mavjud 
dasturiy maxsulotlar savdosi haqida juda o‘ylangan bo‘lishi mumkin. 
Albatta,  bu  havf  turlari  haqidadir.  Tajribali  dasturchi  agar  ular  zudlik  bilan 
almashtirildi  bo‘lsa  ham,  bu  loyiha  havfi  bo‘lishi  mumkin  va  loyihasi  jadvaliga 

---

9 
 
ta'sir qiladi. Bu muqarrar bir yangi loyiha a'zosi uchun vaqt talab etadi, ular zudlik 
bilan  samarali  bo‘lishi  mumkin  emas,  shuning  uchun,  qilingan  ishlarni  tushunish 
talab  etiladi.  Binobarin,  tizimi  yetkazib  jo‘natilmasligi  mumkin.  Lekin  yo‘qotish 
o‘zgartirish  sifatida  bo‘lishi  mumkin  emas,  chunki  jamoa  a'zosi,  shuningdek 
dasturlash xatolarni qilishi mumkin va bu mahsulot havf bo‘lishi mumkin, shuning 
uchun  tajribali  dasturchi  uchun  bir  havf  bo‘lishi  tajribasining  yangi  marrasini 
qozonishda muhim bo‘lishi mumkin. 
Siz loyiha, mahsulot va biznes uchun havf-hatarlar oqibatlarini belgilash va 
ularning  oqibatini  tahlil  qilish  bilan  birga  loyiha  rejasida  bo‘lishi  mumkin  havf-
hatarlarni  taxlil  qilishigiz  va  tahlil  natijalarini  yozib  borishingiz  kerak.  Samarali 
boshqarish  uchun  havf-hatarni  osonroq  muammolari  bilan  yengish  uchun  va  bu 
nomaqbul byudjet hosil qilish uchun ishlatiladi. 
Loyihaga  ta'sir  ko‘rsatishi  mumkin,  muayyan  havf-xatar  loyiha  va  dasturiy 
ta'minot  ishlab  chiqilgan  tashkiliy  atrof-muhitga  bog'liq.  Biroq,  u  erda  ishlab 
chiqilgan dasturiy ta'minotni turiga bog'liq bo‘lmagan, shuningdek, umumiy havf-
xatar bor va bu har qanday loyihada sodir bo‘lishi mumkin. Bu umumiy xatarning 
ayrimlari 1.1- rasmda ko‘rsatilgan. 
Havf-hatarlarni boshqarish dasturiy loyihalari uchun muhim ahamiyatga ega. 
Buning  oldini  olish  uchun  dasturiy  ta'minot  ishlab  chiqish  uchun  zarur  bo‘lgan 
vaqt  va  resurslarini  baholash  va  turli  individual  ko‘nikmalarini  o‘qishadi.  Siz 
xatarlarni  ta'sirini  oldindan  tushuna  olishingiz  kerak;  Sizda  favqulodda  rejalarini 
tuzishga  to‘g‘ri  kelib  qolishi  mumkin,  shuning  uchun  kelib  chiqishi  mumkin 
bo‘lgan  havf  sodir  bo‘lsa  zudlik  bilan  ma‘lumotlarni  qayta  tiklash  choralarini 
ko‘rishingiz mumkin.