V. V. Mayskiy

digidrokodein
qoʻllaniladi. 
Fenilpiperidin unumlaridan
– trimeperidin(promedol), prosidol va fentanil kimyoviy 
strukturasi boʻyicha morfindan farq qiladi. Bu preparatlar farmokologik xususiyatlari 
morfinga oʻxshash. 
Trimeperidin
(Promedol) morfinga nisbatan kam samaralil, nafas markaziga va adashgan 
nerv markaziga kam ta‘sir qiladi. Kuchsiz spazmolitik xususiyatga ega.Miometrining 
qisqarishini stimullaydi. 
Trimeperedin miokard infarktida, yomon sifatli oʻsmalarda travmalarda, ichki organlar silliq 
muskullari spazmi bilan bogʻliq ogʻriqlarda qoʻllaniladi. Preparat ichish uchun, teri ostiga 
kiritish uchun, mushak orasiga yoki vena ichiga kiritish uchun tavsiya qilinadi. 
Trimeperedinning nojoʻya ta‘sirlariga : 
■ koʻngil aynishi
■ bosh aylanisi
■ holsizlik kiradi.
Trimeperedinni nafas susayganda qoʻllash mumkin emas. 
Fentanil
(asosan myu retseptorlarni stimullaydi) morfinga nisbatan 100 marta faol 
boʻlganligi uchun morfinga nisbatan 100 marta kam dozalarda qoʻllniladi. Fentanil morfin 
samarasi yetishmaganda ogʻriq qoldirish uchun morfin bilan birga qoʻllaniladi.
Preparat:

vena ichiga 

mushak ichiga kiritildi. 
Ta‘sir davomiyligi 20-30 minut. Fentanil morfinga nisbatan nafas markazini kuchli 
susaytiradi. 
Fentanil xirurgik operatsiyalardan oldin 
premedikatsiya
uchun, operatsiyadan keyin ogʻriq 
qoldirish uchun qoʻllaniladi. Surunkali kasalliklarda ogʻriq qoldirish uchun fentanilning 
transdermal terapevtik sistemalari(plaster) qoʻllaniladi. Plaster terining sogʻlom qismiga 72 
soatga yopishtiriladi. Fentanil neyroleptiklardan 
droperidol
bilan (kombinirlangan preparat 
– 
talamonal
) 
neyroleptonalgeziyada
(xirurgik operatsiyalarda ongni saqlagan holatdagi 
ogʻriqsizlantirish metodi) qoʻllaniladi.
Droperidol:
1) fentanilning analgetiklik ta‘sirini kuchaytiradi,
2) xirurgik operatsiyalarda bemorning tashvishlanishi, xavotirlanishi, qoʻrquv hissini kamay-
tiradi, tashqi ta‘sirlarga nisbatan befarqlik rivojlanadi (neyrolepsiya holati).

---

166 
Manbaa:
@pharma_baza
Fentanil yoki talamonal travmalarda ogʻriq qoldirish uchun qoʻllaniladi. Fentanilning nafas 
markaziga susaytiruvchi ta‘siri natijasida nafas markazi susayganda oʻpkaning sun‘iy 
ventilyatsion apparati qoʻllaniladi.