Narkotik analgitiklar: -morfin giroxlorid; -omonopon; -kodein; -dionin; -promedol; -fentanil; -pentazosin

Mavzu:

Analgetiklar. Narkomaniya va uning asoratlari

Narkotik analgitiklar: -Morfin gidroxlorid; -omonopon; -kodein; -dionin; -promedol; -fentanil; -pentazosin;

MORFIN (uyqu-tush xudosi Morpheus) Asosiy xususiyati-og’riq qoldiradi.Ta’sir mexanizimlari to’liq o’rganilmagan. Ruhiyatga ta’sir ko’rsatadi. Ba’zi markazlarni qo’zg’atadi ba’zilarini esa susaytiradi. Eyforiya holati paydo bo’ladi. Taktil, ko’rish, eshitish,sezuvchonlik ortob ketadi.

Qo’llash man etiladigan holatlar:-___ - 2- yoshga bolarda, - qaryalarda, - nafas yetishmovchiligi kasalligida, - miyya suyagi shkatlanganda, - tug’ush davrida og’riqsizlantirish uchun.

Omnopon Opiyning 5 akogolli yig’indisi. Yarmi morfindan tashkil topgan. Qo’llanilishi ham unga o’xshah. Og’riqsizlantirish, nafas susayishi, kamroq. Eforiya hamda tobelik kamroq.

Kodein va dionin. Morfindan 5-7 kamroq susaytiradi. Kodeinda yo’talga qarshi modda sifatida qo’llaniladi. Dionin oftalmologiyada keng ishlatiladi. Ko’zda giperemiya keyin anesteziya, og’riqsizlantiriladi, ekssudatni yo’qotadi.

Trimeperidin. Promedol. Tasiri morfinga yaqin. “Bolalar analgetigi” hisoblanadi. Nafasni unchalik susaytirmaydi. Akusherlikda qo’laniladi. bachadon bo’yni boshashadi, tug’ruq osonlashadi. Ko’ngil aynish, bosh aylanish, moddaga o’rganib qolish mumkin.

Fentanil. Tez o’tib ketadigan og’riq uchun. Miokard infarkti, stenokardiya, buyrak jigar sanchiqlarida. Ta’siri 20-30 min. V\i yuborilganda nafas susayishi va hatto bir mudat to’xtashi mumkin. Kesish operatsiyasida qo’llash man etiladi.

Pentazosin. Morfinga o’xshash. Nojo’ya tasiri kamroq. Tug’ruqda qollash mumkin, plasentar to’siqlardan yaxshi o’tmaydi. Buyrak va jigar kasalliklarida ehtiyotkorlik zarur.

Norkotik analgitiklarning katta kamchiligi shuki,qaramlik paydo qiladi, abstinensiya ,humorlik holatini paydo qiladi.Takror qo’lanilmasa tajovuzkor bo’lib qoladi. Narkomanning organizimi borgan sari suvsizlanadi, sillasi quriydi, kaxeksiya, sochlari to’kiladi, shaxs sifatida tanazzulga yuz tutadi, yuqumli kasallik qo’shilsa o’limga olib keladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: Аzizova S.S. Farmakologiya. Тоshkenт, 2006y. Xarkevich D.А. Farmakologiya. Моsкvа, 2010y. Bazarova L. Lotin tili va farmasevtik terminologiya asoslari.Тоshkеnт, 2017y. Saliho`jayev Z. Dоri vositalari qo`llanmasi. Тоshkеnт, 2015y. Маshkovskiy М.D. Lekarstvenniye sredstva. Моskvа, 2010y. www.evrofarm.uz