V. S. Raxmanova

Lambdatsizm va paralambdatsizm
«L»  tovushining  noto‘g‘ri  talaffuz  etilishi  lambdatsizmdir. 
Uni  boshqa  tovushlar  bilan  almashtirib  talaffuz  etilishi 
paralambdatsizm deyiladi.
«L»  tovushining  hosil  bo‘lish  mexanizmi  quyidagicha: 
bu  tovush  talaffuzida  lablarning  qanday  holatda  bo‘lishi  shu 
tovushdan  keyin  kelayotgan  unliga  bog‘liq.  Tishlar  orasida 
ma’lum  oraliq  bo‘lishi  kerak.  Til  uchi  yuqori  tishlarga  yoki 
milkka  tegib  turadi.  Uning  yonlari  esa  yuqori  jag‘  tishlariga 
tegmasligi kerak, chunki «l» tovushi hosil bo‘lishida havo oqimi 
yon  tomonlaridan  o‘tadi.  Ba’zilarida  havo  oqimi  bir  yondan, 
ko‘proq chap tomondan chiqadi. Bu normal holatdir. Tilning orqa 
qismi  esa  ko‘tarilib,  til  egar  shakliga  keladi.  Yumshoq  tanglay 
ko‘tariladi. Ovoz boylamlari jipslashadi.
Lambdatsizmning  turlari  rotatsizmning  turlariga  o‘xshashdir. 
Ular quyidagicha:

---

95
–  «L»  tovushi  umuman  talaffuz  etilmasligi,  masalan,  shol-
g‘om-shog‘om, olcha-ocha;
–  «L»  tovushini  yumshatibroq  talaffuz  etilishi,  masalan, 
olcha-olcha, olma-olma, lug‘at-lyug‘at.