V. S. Raxmanova

Rotatsizm va pararotatsizm
Nutqda  «R»  tovushini  talaffuz  etolmaslik  yoki  noto‘g‘ri 
talaffuz  etish  rotatsizm  deyiladi.  Uni  boshqa  tovushlar  bilan 
almashtirilishi pararotatsizmdir.

---

92
Normada «r» tovushining hosil bo‘lishida artikulatsion apparat 
faol ishtirok etadi. Bu tovush talaffuzida lablarning qanday shaklga 
kelishi «r» dan keyingi unli tovushga bog‘liq. Agarda «r» dan keyin 
«i» tovushi keladigan bo‘lsa, lablar «kulib» turadi.
Tishlar  o‘rtasida  ma’lum  oraliq  bo‘lishi  lozim.  Til  qoshiqcha 
shaklini  oladi.  Til  yonlari  yuqori  jag‘  tishlariga  tegib  turadi. 
Oldingi  qism  esa  alveolalarga  tegib  turadi  va  kuchli  havo 
oqimi  ta’sirida  tebranadi.  Yumshoq  tanglay  ko‘tariladi-da,  ovoz 
boylamlari jipslashib ovoz hosil qiladi.
Logopedik  amaliyotda  rotatsizmning  quyidagi  turlari  uchrab 
turadi:
1.  «R»  tovushini  umuman  talaffuz  etolmaslik  –  taroq-taoq,