V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

6-bob. PORTLOVCHI MODDA ZARYADINI 
PORTLATISH USULLARI VA ELEKTRDAN 
PORTLATISH ZANJIRINING HISOBI
Zaryadni portlatish deganda, belgilangan vaqt ichida ketma-ketli-
gi saqlangan holda portlovchi modda zaryadida portlashning qo‘zg‘a-
lishini ta’minlaydigan portlatish texnikaviy vositalari va usullari 
yig‘indisi tushuniladi. Portlovchi modda zaryadini portlatishda qo‘lla-
nadigan usulning to‘g‘ri tanlanishi uning samaradorligi va portlatish 
ishi xavfsizligini ta’minlashda muhimdir.
Zaryadlarni portlatish yakkalab (bittadan) yoki guruhlab ket-
ma-ket, birdaniga yoki sekinlatib, yoki bir zumda o‘t o‘tkazish yoki 
elektrli usul bilan amalga oshiriladi.
Shpurlar yoki skvajinalar guruhini bir zumda portlatish uchun bir 
zumda ta’sir etadigan elektr detonatorlar yoki detonatsiyalanuvchi pi-
lik (shnur) qo‘llanilsa, guruhni sekinlatib portlatishda esa sekinlatuv-
chi elektr detonator hamda detonatsiyalanuvchi pilik (shnur) yoki 
pirotexnik rele (sekinlatgich) qo‘llaniladi.