В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

24.3.1-жадвап
Ж ахон тран сп орт х и зм атл ари экспортининг географ ик тарки б и ,
2005-2010 йй.1*
2 0 1 0 й. 
м лрд . 
д о л л .
У л у ш и , %
Ў тга н й и л л а р га н и сб атан ў згар и ш и , 
%
2 0 0 5 й.
2 0 1 0 й.
2 0 0 5 -
2 0 1 0 й.
2 0 0 8 й.
2 0 0 9 й.
2 0 1 0 й.
Ж ам и
7 8 5
100,0
100,0
7
16
- 2 3
15
ш у ж ум лад ан :
Ш и м о л и й
А м е р и к а
8 4
11,3
10,7
6
13
- 1 8
16
А Қ Ш
7 1,1
9,3
9.1
6
14
- 1 8
15
Ж а н у б и й в а
М а р к ази й
А м ер и к а
2 5
2 ,9
з
а
9
2 0
- 1 7
18
Е вр о п а
3 7 4
5 0,8
4 7,6
5
15
- 2 3
8
Е И -2 7
3 3 9
4 6,0
4 3 ,2
5
15
- 2 3
8
М Д Ҳ
3 2
3,1
4,1
13
2 4
- 1 6
20
А ф р и ка
2 3
2 ,6
2 ,9
9
18
- 1 5
2 0
Я қ и н Ш а р к
21
2 ,7
2 .7
7
10
- 1 4
11
О си ё
2 2 6
2 6 ,7
2 8,8
8
18
- 2 8
26
Я п о н и я
3 9
6.3
5,0
2
11
- 3 3
23
Ж а н у б и й К о р е я
3 8
4 ,2
4,8
10
33
- 3 6
33
Х и то й
3 4 ,2
2 ,7
4,4
17
23
- 3 9
45
Экскурсантлар Европанинг кичик мамлакатлари статистик ас ида саёҳат- 
чиларнинг алоҳида категорияси сифатида ажратиб кўрсатилади. Чунки, кўплаб 
хорижликлар бу мамлакатларга ярим кун ёки бир кунга келиб кетишади.
2 4 .3 .2 - ж а д в а л
Х а л к а р о са ф ар л ар н и н г гуруҳланиш и
Ў з и ч и г а олади
Ў з и ч и га о л м а й д и
Х и зм а т
саф арлари
Х и зм а т б ў й и ч а х о р и ж д а б у л ган саёҳ а тчи
т о м о н и д ан а м а л г а о ш и р и л ад и ган ш ах си й
х а р а ж а т л а р : к е м а в а сам о л ёт 
э к и п аж л ар и , х у к у м а т ор га н л ар и , хал қар о
таш к и л о тл ар , х у с у с и й ф и р м ал ар н и н г 
х и зм а т ч и л а р и , м ав су м и й и ш чи л ар
С а ёҳ атчн то м о н и д ан
ж ў н атаётган т а ш к и л о т 
н о м и д ан в а ҳ и с о б қ ц а н ам ал га 
о ш и р и л ган х ар аж атл ар
Ш а х с и й
саф ар л ар
Ш а х с и й и ш л а р б у й и ч а (ту р и зм ) х о р и ж д а
бў л ган с а ё ҳ а т ч и то м о н и д ан ам ал га 
о ш и р и л а д и га н б а р ч а х араж атлар: д ам
олиш , с п о р т б и л а н ш у гу л л ан и ш , 
қ ар и н д о ш л ар н ш си га б ори ш , ўқи ш , 
д а в о л а н и ш , д и н m i эхтиёж лары н 
қ о н д и р и ш .
С а ёҳ атчн л ар н в х о р и ж га в а
о р к ага таш и ш (м азк у р
х и зм атл ар хал кар о й ў л о в ч и
тр ан сп о р ги х и зм атл ар и га 
ки ради )
15 Ўша манба. Р. 146.
431

---

Саёҳатлар халқаро хизматлар савдосида муҳим ўрин тутади. Туризм 
транспорт, меҳмонхона хўжалиги, кўнгшх очар саноат, спорт, реклама, 
умумий овқатланишни қамраб олувчи бутун бир тармоқлар мажмуасига 
айланди. Аҳоли даромадларининг опшши, транспорт воситалари ва 
мехмонхона хўжалигининг такомиллашуви, ҳаво траснпорти орқали таши- 
пшинг арзонлашиши, валюта олиб чиқиш чекловларининг заифлашиши ва 
чегарада расмийлаштиришнинг соддалашиши натижасида туризмнинг 
халқаро хизматлар экспортидаги улуши ортиб борди.
Таҳлиллар туризм хизматлари 2010 йилда жами хизматлар экспорти­
нинг 25,4% ини (940,0 млрд. долл.), жами хизматлар импортининг эса 
24,1% ини (850 млрд. долл.) ташкил қилганлигини кўрсатмокда. Халқаро 
туризм жаҳон молия-иқтисодий инқирози таъсирида 2009 йилда 2008 
йилга нисбатан 9% га қисқарди. Ж аҳон туризм хизматлари экспортининг 
таркибида ЕИ-27 ва АҚШ нинг улуши юқори бўлишига қарамасдан 2005— 
2010 йилларда пасайиш тенденциясига эга бўлган. Мисол учун ушбу 
даврда ЕИ-27 ва АҚШ нинг жаҳон туризм экспорти таркибидаги улуши мос 
равишда 42,8/14,8% дан 35,4/14,1% га қадар қисқарди (24.3.3-жадвал).