Узлуксиз таълим тизимида малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари

Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish

2021-yil
 
23-aprel 
366 
Jahondagi turli mamlakatlarda turmush sifatini baholash uchun Mahbub ul - Haq 
boshchiligida Birlashgan millatlar tashkiloti ekspertlar tomonidan Inson salohiyatini 
rivojlantirish indeksi ishlab chiqildi. “Insonni taraqqiyoti” konsepsiyasi iqtisodiy o‘sish, 
ijtimoiy investisiyalar, odamlar imkoniyatlarini kengaytirish, asosiy ehtiyojlarni qondirish 
va ijtimoiy himoya tizimini tashkil etish, siyosiy va madaniy erkinliklar hamda inson hayoti 
barcha boshqa sohalarini qamrab oladigan rivojlanishning barcha masalalarini qamrab oladi. 
U tor ma’nodagi texnokratik yoki haddan tashqari falsafiy konsepsiya bo‘lmasdan balki u 
hayotni aks ettiradigan konsepsiyadir. 
Inson taraqqiyoti rivojlanishini aniqlashda turmush darajasi va turmush sifati 
tushunchalarini bir-biridan farqlay olish lozim. Turmush darajasi moddiy farovonlik 
darajasini, ya’ni odamlarning moddiy ehtiyoji qondirilganligining darajasini ifoda etadi. 
Uning mamlakat bo‘yicha o‘rtacha ko‘rsatkichini aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot 
ko‘rsatkichi ifoda qiladi. Turmush sifati esa faqat pul bilan belgilanmaydigan xususiyatlar: 
odamlarning salomatligi va umr ko‘rish davomiyligi, dam olish va bo‘sh vaqtini o‘tkazish, 
madaniy rivojlanish, o‘zligini namoyon qilish, bilimlar va ma’naviy boylikning boshqa 
ne’matlaridan foydalanish imkoniyatlarini qamrab oladi. Inson kasb bilimlarini egallab o‘z 
salohiyati poydevorini yaratadi va o‘z vazifalarini, kelajak faoliyati mazmunini yaratadi. 
Bunda konpetentlik, ya’ni egallangan bilim va ko‘nikmalarni ishga solgan holda 
belgilangan maqsadlarga erishish nazarda tutiladi. Inson taraqqiyotida kasb asosliligi eng 
muhim potensiallaridan biridir. Kasb asosliligi deyilganda muayyan mehnat jarayonida 
zarur bo‘lgan o‘ziga xos qobiliyatlar: maxsus bilim, ko‘nikmalar va mahorat tushuniladi. 
Insonning taraqqiy etishi ayni ushbu omillar ta’sirida rivojlanadi va hayot mazmunini 
belgilaydi. Mutaxasislar bu me’zonlarni asoslilik deb belgilashgan, ya’ni inson faollashuvi 
bevosita kasb kor bilan bog‘lashgan. Inson taraqqiyotining muhim omillari quyidagilarni 
o‘z ichiga oladi: