|
Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish
2021-yil
23-aprel
134
bilan bir qatorda pedagoglarning zamonaviy talablar darajasida faoliyat ko‘rsatishlari uchun
sharoitlar yaratadi. Ya‘ni, ta‘lim muassasasi faoliyatini takomillashtirish va innovatsion
jarayonlarni kuchaytirish, xodimlarning innovatsin faoliyatlarini tashkil etish, ta‘lim-tarbiya
jarayoni ishtirokchilarining faolliklarini rivojlantirishda foydalaniladi. Bunda rahbarlar o‘z
xodimlari faoliyatlari natijalariga ko‘ra rag‘batlantirish, mukofotlash kerak bo‘lganda
jazolash metodidan foydalanadi. Bularning barchasida pedagoglarning psixologik
xususiyatlari va holatlarini hisobga olgan holda jamoada ijodiy muhit yaratiladi.
Pedagogik jamoani boshqaruvidagi ijtimoiy-psixologik metodlar esa jamoada ijodiy
muhit yaratishning asosi bo‘ladi, desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Chunki, bu metod jamoa
xodimlarining bemalol, erkin harakat qilishi, o‘z-o‘zini namoyon qilishi, tegishli
jarayonlarda erkin ishtirok etishi, fikr bildirishi uchun sharoit yaratib ijodiy faoliyatlarini
o‘stiradi. Demak, sog‘lom muhitda sog‘lom fikr va sog‘lom dunyoqarash va e‘tiqod
shakllanadi. Bunday boshqaruv metodi orqali xodimlar faoliyati takomillashadi va bu o‘z
navbatida xodimlarning o‘z faoliyatidan qoniqishni ta‘minlaydi. Shuningdek, jamoada
tarbiyaviy munosabatlar shakllanadi, pedagog xodimlarning qiziqishlari, intilishi va
tashabbuslari rag‘batlantiriladi.
Axborotlar to‘plash metodlarida esa me‘yoriy hujjatlarni va ilg‘or pedagogik
tajribalarni o‘rganish, ta‘lim-tarbiya jarayonini tahlil qilish kabi tarkibiy qismlarining
zamirida albatta ijodiy muhit va ijodkorlik yotadi. Ilg‘or pedagogik tajribalar albatta o‘z-
o‘zidan paydo bo‘lmaydi. Buning uchun esa pedagoglarning o‘z ustida ishlashi, izlanib
o‘rganishi uchun ma‘lum bir shart-sharoit va rag‘bat muhim rol o‘ynaydi. Bularning
barchasi pedagogik jamoada pedagog xodimlarning dunyoqarashini kengaytirib, ma‘naviy
va ma‘rfiy tushunchalarni rivojlantiradi, shuningdek, bilim ko‘nikma va malakalarning ortib
borishini hamda ularda ijodiy qobiliyatlarning shakllanishini ta‘minlaydi.
Jamoada ijodiy muhit yaratish uchun pedagoglarning faoliyat motiviga ta’sir etish ham
muhim rol o‘ynaydi. Boshqaruv sohasidagi mutaxassislar G. Kunts va S.O.Donnelning
fikricha agar xodimlar rahbariyat tomonidan o‘rnatilgan tartib va qoidalargagina rioya etib
mehnat qilganlarida, ular o‘zlarining, 60-65% imkoniyatlarini ishlata olar va o‘z
majburiyatlarini bajarib, shunchaki ishdan bo‘shamasliklariga bahona topar edilar, xolos.
Xodimlarning qobiliyatlaridan to‘la foydalanish niyatidagi rahbar ularga shunga loyiq his-
tuyg‘uni uyg‘ota olishi lozim”- deb aytgan fikri ayni haqiqat bo‘lib hisoblanadi. Bizga
ma’lumki, motiv inson xulqining ichki harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadi. Insonning
ishga munosabati his-tuyg‘ular bilan bog‘liq bo‘lib, uning hayotdagi muvaffaqiyatlarining
umumiy darajasi motivatsiya darajasiga bog‘liq. Shu bois pedagoglarning faoliyat
motivlarini tahlil qila olish va yo‘naltira olishda rahbarning psixologik bilimlari
boshqaruvda muhim hisoblanadi.
P.S.Nemovning “Psixologiya” (2-kitob)ida pedagoglarning faoliyat motivini
kuchaytirishning bir necha yo‘llari ko‘rsatilgan. Bular:
1. Pedagoglarning moddiy ehtiyojlarini qondirish uchun shart-sharoitlar yaratish.
2. Pedagoglarning muhim ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish (muomala va muloqotda
bo‘lish, e’tiborda bo‘lish, tan olinish, muvaffaqiyatga erishish).
3. Takrorlanmas shaxs sifatida ijodiy faoliyatda bo‘lish, shaxsiy jihatdan o‘sish, o‘z-
o‘zini faolligini oshirish uchun sharoit yaratish.
Rahbar pedagogik jamoani boshqaruvida shunday strategik vazifani amalga oshirishi
kerakki, u o‘zining ta’lim muassasa oldida turgan vazifasini bajarish bilan bir qatorda har
bir xodimining ham umumiy ahvoli, yani, moddiy, ijtimoiy va shaxsiy ehtiyojlari bilan ham
qiziqishi va adolat mezonlari asosida ularni moddiy, ma’naviy jihatdan rag‘batlantirishni
bilishi va bundan tashqari jamoada ijodiy muhit yaratishda pedagoglarning shaxs
Do'stlaringiz bilan baham: |
