Узбекскому в классах общеобразовательных школ 2021-2022 учебный год класс 2022 Год Узбекский O‘zbek tili 9-sinf

3. “O‘zbekisıon askari” she’rini yoddan aytib bering. 66-bet

Qadamingdan o‘t chaqnar,
Liboslaring yarashar,
Ko‘rganlar havas qilar,
O‘zbekiston askari!
Yo‘latmagin dushmanni
O’zbekiston askari!
Tomirda qaynoq qoning,
Qadrlidir har oning,
Oshgay shuhrat va shoning,
O‘zbekiston askari!
Sen o‘z o‘rning sardori,
Himoyangda yosh- qari,
Sergak turgin, charchaına,
O‘zbekiston askari!
Ardoqlaydi Vatanni,
Bag‘ishlab jon-u tanni,
Ozod yurtim bor deb ayt,
Yuzing yorug‘ bo’1ib qayt,
Faxr aylab bitguın bayt -
O‘zbekiston askari!

2-BILET

1. 
   “Yaxshilik yerda qolmas” matnini o‘qing va mazmunini ochib beradigan savollar tuzing.
   

Ari suv ustida uchib yurib, birdan suvga tushib ketdi. Qanotlari ho‘l bo‘ldi. Arining uchishga kuchi yetmadi. Shu payt arini kabutar ko‘rib qoldi. Unga rahmi ketdi. Kabuıar cho‘pni tishlab, suvga tashladi. Ari cho‘pni kema qilib, halokatdan qutuldi.
Bir bola tuzoq qo‘yib, kabutarni tutmoqchi bo‘ldi. Ari buni ko‘ rib qoldi. U shu zahoti kelib, bolaning qulog‘ini chaqdi. Bola og‘ riqqa chidolmay tuzoqni tashlab, qulog’ini ushladi.
Kabutar uchib ketib, falokatdan qutuldi.
1.Kabutar ariga qanday yaxshilik qildi?
2. Kabutar qanday qilib tuzoqdan qutulib qoldi?
3.Matn mazmuniga mos maqol ayting.
4. Hayotda kabutar va ariga o‘xshash insonlar qanday insonlar?
5. Matnda qaysi fazilat aks etgan?


2. Aniqlovchilar qanday so‘roqlarga javob bo‘ladi? Misollar orqali tushuntiring.
Gapning biror bo‘lagini aniqlab kelgan ikkinchi darajali bo‘lak aniqlovchi deyiladi. Aniqlovchi qanday? qaysi? nechanchi? qancha? nechta? kimning? nimaning? so‘roqlaridan biriga javob bo‘ladi.
Aniqlovchi ega, ot kesim, to‘ldiruvchi va holga bog‘lanadi: Bahaybat samolyot (ega) yerga ohista qo‘ndi. Salimjon — a’lochi o‘quvchi (ot kesim). Ilg‘or ishchilarga (to‘ldiruvchi) mukofotlar topshirildi. Mehnat faxriylari bilan yangi bog‘da (hol) uchrashdik.
Aniqlovchilarning bir xili narsa-buyumning belgisi(rangi, miqdori, mazasi, hajmi)ni bildirsa, boshqa xili narsa-buyumning kimga yoki nimaga qarashliligini bildiradi. Shunga ko‘ra, aniqlovchilar ikkiga bo‘linadi:
1) sifatlovchi aniqlovchi;
2) qaratqichli aniqlovchi.
Misol: Yangi (sifatlovchi aniqlovchi) binolar qishloqning (qaratqichli aniqlovchi) husniga husn qo‘shmoqda.

2.