Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

titulus executionis
деб аталиб, давлат органларига тақдим этилган. 
Давлат органлари суд қарорини қуйидаги йўллар билан бажарган:
– агар қарор маълум буюмни қайтариш тўғрисида бўлса, буюм 
жавобгардан (manu militari) тортиб олиниб, даъвогарга берилган; 
– қарорда маълум пул суммаси кўрсатилган бўлса, жавобгардан бир 
қатор буюмлар (pignus in causa judicati captum) тортиб олиниб, 2 ойдан 
кейин сотилган ва сотилган пулдан даъвогарнинг талаби қондирилган; 
– буюмлар сотуви –
venditio bonorum
бир неча кредиторларнинг 
талаби ва жавобгарнинг қистови билан амалга оширилган. Venditio
bonorumда жавобгарнинг барча мулки сотилган ва у ўз хоҳиши билан мулк 
цессиясини қилмаса, у инфамияга учраган,
cessio bonorumда
эса –
мулкнинг айрим қисмлари сотилган ва инфамия келиб чиқмаган. 
Кўрсатилган усуллар 
билан кредиторлар талаби қондирилмаса, 
ижрочининг талаби билан жавобгар (қарзни тўлай олмаган қарздор)
қамоққа олинган. 
Махсус жараён турлари.
Махсус жараёнларнинг бир неча тури мавжуд 
бўлган. Рескрипция жараёни принципат давридаги жараён бўлиб, судья 
маълум низо бўйича маслаҳат сўраб мурожаат қилган, бунга жавобан 
император илтимосноманинг ҳаққоний фактларга –
si preces vertate
nituntur
асосланганлигидан келиб чиқиб, низони ҳал қилган. Принцепснинг 
жавоби
rescriptum 
деб аталиб, у судья учун мажбурий бўлган. Судья бу 
жавобга ва томонлар келтирган далилларга асосланиб, ҳукм чиқарган. 
Экстраординар жараён даврида rescriptumнинг қўлланилиши кенгайган. 
Ҳар қандай фуқаро суд иши бўйича юқори судлов органи бўлган 
императорга мурожаат қилишга ҳақли бўлган. Император бу ишни кўриб 
чиқиб, фақатгина шу иш учун эмас, балки шу турдаги бошқа ишлар учун 
ҳам ҳуқуқий кучга эга бўлган қарор қабул қилган (прецедент ҳуқуқи). 

---

45 
Тезкор жараён –