Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Ер тақсимлаш.
Рим колонистлари учун давлат ерларини бепул 
тақсимлаш
adsignatio 
деб аталган. Бу тақсимот фақат шу мақсадда ташкил 
қилинган махсус органлар томонидан амалга оширилган. Улар douviri
(quattuorvivi, quindecemviri) agris dandis absignandis деб аталиб, ер тақсимоти 
тўғрисидаги акт бўйича ер алоҳида шахслар хусусий мулкига ерни сотмаслик 
мажбурияти билан ўтган. 
Мулкни бўлиш тўғрисидаги низоларни ҳал қилиш.
Familiae
erciscundae (ercto non cito), de communi dividundo ва finiuim
regundorum бўлиш бўйича даъволар асосида қабул қилинган қарор
adjudicatio
деб аталган. Adjudicatio 2 муҳим натижани келтириб чиқарган: 1) 
унинг ёрдамида умумий мулкдорлар ўртасидаги биргаликдаги эгалик

---

122 
муносабатлари ҳал қилинган; 2) янги мулк ҳуқуқи ўрнатилган. Янги мулк 
ҳуқуқи мулк предмети бўлинадиган ашё бўлса ёки барча аввалги мулкдорлар 
фойдасига, ёки предмет бўлинмайдиган буюм бўлса, битта умумий мулкдор 
фойдасига ўрнатилган, бунда бир қатор умумий мулкдорлардан битта яхлит
ашё сифатида сотиб олиш ва уларнинг улушларини тўлаш ёки битта умумий 
ашё сотиб олинаётганда аввалги умумий мулкдорлар олинган нархни 
ўзларининг улушларига мувофиқ ҳолда бўлишиб олишда иштирок этиш 
мажбурияти амалга оширилган.
Қонун асосида мулкни қўлга киритиш.
Алоҳида ҳолларда мулкни 
қўлга киритиш бевосита қонун таъсири остида амалга оширилган (ex lege).
Ex lege мулкни бевосита қўлга киритиш мерос учун; биргаликдаги мулкдор 
учун, агарда у умумий ашёни таъмирлаб, бунинг учун унинг харажатлари 4 
ой ичида қопланмаган бўлса; ашёни ушлаб турувчидан ашёни унинг эгаси
куч ишлатиб олиб қўймокчи бўлган бўлса; ўзга ташландиқ ерларга ишлов 
бераётганлар учун ва кўпинча ager publicusни эгаллаб олган шахслар учун
ўрнатилган эди.