Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги


omnes glebas circumambulare



Download 5,01 Kb.
Pdf ko'rish
bet156/299
Sana18.11.2022
Hajmi5,01 Kb.
#867824
TuriДиплом
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   299
Bog'liq
РИМ ҲУҚУҚИ -дарслик

omnes glebas circumambulare

ер майдонини 
айланиб чиқиш талаб қилинган, кейинчалик бу қоида ҳам барҳам топган. Ер
акципиентга тегишли эканлигини тасдиқлаш учун ўша ерга қадам қўйиш
ёки баланд жойдан туриб барча ер сатҳига нигоҳ ташлаш етарли бўлган. 
Жисмоний контакт традициянинг муҳим элементи эмаслиги тўғрисидаги 
фикр кенг тарқалган пайтда кўчар ва кўчмас мулк учун қўлланиладиган
традициянинг алоҳида турлари шаклланди:
traditio brevi manu, traditio
longe manu 
ва
constitutum possessorium

Traditio brevi manu
мулкнинг аввалги эгаси бирон-бир транслятив 
сабабга кўра ашёни ўз эгалигида сақлаш ҳуқуқига эга бўлган пайтда 
қўлланилган. Бу ҳолда традиция ўтказиш шарт бўлмаган, транслятив титулга 
кўра, ашёга эгалик қилиш бериб юбориш актининг ўрнини босган.
Traditio longe manu
ёки рамзий кўринишда бериб юбориш ашёни 
бераётган шахс ашёни қўлга киритувчига ашё ўрнига унинг маълум рамзини
бериши ёки бирон-бир рамзий ҳаракатлар билан ўз мулк ҳуқуқидан воз 
кечаётганлигини кўрсатиши кўринишида содир бўлган. Бунга мулкдор
харидорга мулкнинг ҳаммасини эмас, уй сотиб олинган бўлса, унинг 
калитини бериши ёки баланд жойдан туриб берилган ер майдонининг
чегараларини қўли билан кўрсатиши кирган.
Constitutum possessorium
traditio brevi manuнинг акс ҳоли бўлган.
Аввалги мулкдор, мулк ҳуқуқини бериб юборган бўлса ҳам, ўша мулкдан


128 
фойдаланиши мумкин бўлган. Constitutum possessorium бир вақтнинг ўзида 
2та традицияга эга бўлган: транслятив табиатга эга бўлган традиция бўйича 
аввалги мулкдор ашёни янги эгасига бериб юбориши мумкин бўлган;
бошқа транслятив ҳаракатга эга бўлмаган традиция бўйича мулкни қўлга 
киритган янги эгаси мулкни аввалги эгаси қўлида қолдириши транслятив 
характерга эга бўлмаган бирон-бир акт бўйича (ижара ёки фойдаланиш)
мумкин бўлган.
Қонунда кўрсатилган барча шартларга амал қилган ҳолда ўрнатилган 
традиция мулкни қўлга киритиш усули сифатида амалда бўлган. Юстиниан 
даврига келиб, res mancipi ва res nec mancipi ашёлари ўртасидаги тафовут 
тугатилгандан кейин традиция plenum jus ёки plena in re potestas деб 
аталган хусусий мулкни қўлга киритишнинг ягона деривант усули сифатида
хизмат қилган.
Occupatio.
Мулкни қўлга киритиш усулларидан энг қадимий ва муҳим 
турларидан бири – оккупация бўлиб, бу тушунча Рим ҳуқуқи бўйича 
қаровсиз қолган ашёга ва ўз эгалигини исботлай олмайдиган мулкдорлар 
мулкини англатган. Эгасиз ашёлар res nullus деб аталиб, уларга «Ferae
bestiae et volucres et pisces, id est omnia animalia, quae in terra mari coelo
nascuntur» – «ёввойи ҳайвонлар, қушлар, балиқлар, яъни ерда, осмонда ва 
денгиздаги барча мавжудот» кирган. Бундай ашёларга аввал уй ҳайвони 
бўлган, кейинчалик ёввойилашган ҳайвонлар, денгизда топилган дуру 
гавҳарлар, ҳосил бўлган ороллар, шунингдек, эгалари воз кечган ашёлар 
(res derelictae) кирган. Эгалари ўз мулкининг ҳуқуқий ҳимоясига эга 
бўлмаган ашёларга душманлар мулки кирган (res ex hostibus captae).
Қисқа қилиб айтганда, оккупация асосига res nullus, res derelictae ва 
душман мулки кирган. 
Қайд этилган ашёлар оккупацияси оккупация қилиш лаёқатига эга бўлган 
шахс томонидан унда animo et corpore бўлган ҳолда амалга оширилган, 
яъни ўша ашёни ўзлаштиришни истаган (animus sibi habendi) ва ашёга
жисмонан эгалик қилган шахс назарда тутилган. Мана шу шартларга амал 
қилинса, оккупантнинг мулк ҳуқуқи ўрнатилган. Оккупация қилинган 
ашёлар оккупант мулкида эгаси томонидан воз кечилмагунча ёки бериб 
юборилмагунча бўлган. 

Download 5,01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   299




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish