Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Хусусий мулк турлари.
Рим давлатида хусусий мулк бир неча 
турларга бўлинган бўлиб, бўлиниш мезонлари ҳам турли-туман бўлган. 
Хусусий мулкнинг турларга бўлиниш мезонлари мулк эгаларининг 
хусусиятлари, мулкни қўлга киритиш усуллари ва мулк жойлашган ҳудуд 
каби турлардан иборат бўлган.
Мулкка эгалик қилаётган шахслар хусусиятига қараб, хусусий мулк Рим 
ва перегрин мулкига бўлинган. 
Рим мулки jus civile бўйича ўрнатилган мулк бўлиб, унинг эгалари
Рим давлати, Рим юридик шахслари, бирлашмалар ва Рим фуқаролари 
бўлиши мумкин бўлган. Мулк ҳуқуқи эгаси сифатида Рим давлати 2 турда 
намоён бўлган: оммавий ҳуқуқ субъекти сифатида давлат мулкий ҳуқуқларни 
imperium 
йўли билан амалга оширган, хусусий ҳуқуқ субъекти сифатида эса 
бошқа барча Рим фуқароларига тааллуқли бўлган шартлар асосида мулк
ҳуқуқини рўёбга чиқарган. Рим юридик шахслари хусусий ҳуқуқ нуқтаи 
назаридан жамоа мулки эгаси деб тан олинган. Юридик шахсларнинг
жамоа мулки аввалгидек бутун жамиятга тегишли умумий мулк эмас, 
балки алоҳида universitates personarum ва universitates rerumга тегишли 
бўлган мулк деб танилган. Юридик шахсларнинг жамоа мулки режими
алоҳида 
фуқароларнинг 
шахсий 
мулки 
билан 
ўхшаш 
бўлган. 
Бирлашмаларнинг умумий мулк 
–
condominium
деб аталган мулки бир 
вақтнинг ўзида кўплаб шахсларнинг бўлинмаган ашёга (pro indiviso) 
бўлган мулк ҳуқуқи ҳолатида мавжуд бўлган. Ашё табиатига кўра
умумий мулк режими жамоа ва шахсий мулк режимидан фарқ қилган. 
Перегрин мулки Рим давлатининг status civitatisга эга бўлмаган
аҳолисига тегишли мулк бўлиб, бу мулкни тартибга солувчи қоидалар 
алоҳида халқларнинг мустақил ҳуқуқларида акс эттирилган. 
Қўлга киритиш усулларига қараб, Рим хусусий мулки квирит мулки ва 
бонитар мулкига, шунингдек
nudum jus Quiritium
га бўлинган.
Мулк жойлашган ҳудудга қараб Рим хусусий мулки, фақатгина ер 
ҳақида гап борганда, хусусий мулк Италия тупроғида жойлашган