Узбекистон республикаси олив ва махсус таълим вазирлиги



Download 2,48 Mb.
bet2/5
Sana11.07.2022
Hajmi2,48 Mb.
#776835
1   2   3   4   5
Bog'liq
logopedik-12344

МЕТОДИКАСИ


1-5. нафаснн риложлтнтиришга каратилга:н Уйии.лар
5олаларнинг лутки маромила булиши учуя бош чия ПУСТЛОНТТ нугк маркази ТУЛИК ривожланган уларнинг сети оргамлари — ЗИЈИТИШ, кУриш, таъм билиш, тери сезгиси хам старли дарае.када булиши керак, Айгшкса. нуткни харакатга келтирунчи за нугкни эшитувчи анализаторларнинг жула мухимдир„ Анилизщгорлирга хамма сез органлари (к$рикгг. ЭЛ]И'ГИШ!, хид билиш, билилј, тери сезтиси} камла ИЧКИ органлар ла мускулларлаги махеь•е рецелторлар киради. Булармимг барчаси атроф-мукит Билан боклик, бУлали„
Бтанинг томомлама ривожлами',мида тугри нафасминг знаклламсанлиги, ОШИТИШ, овознинг меъерпа ри•октаниши мух.тм ахамињт касб этади. Логоледик машгулотларда тайфлов Уйинларининг асосий максади болалнрдн тУг:рл нафдс о„щиш за кучидан туери фовлаланиеи, физиологик па нуткий рипожлатиришдам иборат. Мактабгача тар бия Еијил.ати болалаџда елкаларини к9тармаган холда чукур ва нафас т;зрблялаб борииј лозин, Шунинг учун хам лототтедик машгулотларда гип нафаеми ривожланти• ришга каратилган Уйинларддл бош;таниши максалга мувг,фик хис;обла
•Юпа„таклар учя•кти• $йини
9јиннннг максадм; ТУТ“, узлуксиз дано окимини косил кидип:га
Упиининг борнит: Болалар стулчаларга Утиришади.
Логопед бола„ларти:

  • Болалир каранглар-щ кандай чкройли капалаклар: кук, сарик, кизил! Улар кулдгт жокли калалакларга Ухшайди, КУрайликчи, улар оладиларми?

Логопед капалакпарни луфлайди:

  • Карамглар, учиб кетишди. Кани смзлар им пуфлаб кУримгларчи? Кимнинг капалагм узокка унар экая?

Логопед хар бир калалакнинг каролзсига болани тургазиб КУЯДИ, болалар калалакка луфлайдилар.
Методик кУрсатма. Увин бир неча маротаба такрор.ланади Бунла болалзрнинг туерн туришига, нафас елкала. рини ахимият бериб бориш керак, Вола.;таџ Биг мафас ЧИКВРИИЈДа, капо олмаслан туриб» пуф;јзшлари керак. „Лаб.лар б;троз г,хтдинга чикы•ам ()улиши керак. Хар биг бола бирор нарсани 10 сонлялан (орасида тамаффу: килим билам) луфламасл;јги керак- Давомли. тамаффуесиз сонняда[1 ортик ггуфлаид бош айланишини келтириб чикариши мумкин,
•Кимпинг купчасн узокка учади?• У#ини бориши: Иккита стулчднинг ку;гјчалар КУЙИЛФДИ, СТУЛЧ&ЛЗР бир-Биридаа М) см узокликла турил ксрак, 4 та бола чакирилиб, кар бир стулчанинг киррдсила турпан кушчаларнимг тугрисига туруилтб

  • Кушчалар учишди! — дейилгач, болалар шак;гларни пуфлаша.ди. Бошкалари эс» КИМНИТ[Г кушчаси узокка учсанлигини курсаталилар,

Методик курсатма, Ьолалар топка когоздан тайфланган кушчаларни глуфлаганларида лунжларк шишмаслиги ке Кирклб осилган шаклларни бир нафас чих.аришда харакатлапгириш керак. Лотхјл:ед болаларга кушчани пуфлаганла кстма-кет луфлаш змаелигини айтили ва узи кугпч;дни ('}'флаб курсатали,
•Товуклар фермасида•
(горном; „Логолел болаларга Уйинчокларн•л кУџсатиб, уларнинг оаоаларига кетма-кетлик билан 3—4 марта таюти.л килади (КО-КО-КО, ку-ку-ку, F0k-FOk-FOk, ЛИ-ЛИ-ПИ). СУнгра Уйинчокларни стол устидан олиб куяди ва болаларга шундай дейди:

  • Биз си:злар билам товуклар фермасига бордик. Кетаётганимизда олдимлзлан товук чикиб колди («товук» Уйимчоьини У биз билам кандай саломлашади? (Болалар: ко-ко-

— Биз йУлимизда давом этдик. Каршимизда гоз лайде 69лди.
F03 биз билам саломлишмокчи булди„ У кандай саломлашади%'
Ьолалар: FOk'FOk-FOk}
Шу тарика логопед х9роз„ жужа Уйинчокларини курсатади. Болалар эса ума тааллуюти б\лгал товуијни талаффуз этадилар,
Мет«гтик к$рсттма. Аввал болалар товуијеа так.лид КИЛИШНК Зиргаликда талаффуз этдлилар, сунгрд 3—4 болалан яккама-якка :9ралади, Болалар (У-О-КО-КО« ку-ку-ку, FOk-FOk-VOk, пи-пи-ли}
-овушларига таклид ки;тишни бир наф*с чикаришпа талаффуз .тишлари лозим. Баьзи болалар 2—3 товушга, бошка,лари оса 3—4
•овуилга теклит килишлари мумкин.
«Бу гулнн
макса.ди: Чукур мафас олишни ридожламтиржи.
Уйнннннг бориши: Логопед хонага бир даета гул олиб кизали, Болалар тулларпк к9ркшади ва уларни ХИДИНИ эслаб каракат килишади. Кейиг• логопед даст гумм яши• ямб, буронта волами олдига боради кузини беркитиијни илгимос килами. Кейкн гулдаета ичидан бир дона олиб бола•а хидлатадк. Агар бола хидлаб, гуммиг хидини тяти топса, олиб 69лади, Болалар гулни хи,длаганларида елкаларини Отармасдан, чукур нафас олишлари, кейин аста-секинпик битан нафас чикаришлари логопед томонилан кузатиб борили:ии
$йинчокни пуфлаб бер• Уйини
Уйиннннт максзди: Нафас чикаришни риножлантириш. Лаб иушакларини ривожлантириш.
Ујиннинг бориидн: Болиларга ю:гиб ТОЗајКIНГ'аА резина РАинчоютаџ бериладк„ болалар бурун оркали нафас олиб пуфлаб шиширишлари керак, Уйин даномила логопед боли;тарнинт туурм нафас олив, чикаришларини, хамда Уйинчооарни пуфлаб шишираёттанларида зУрикиб, чарчаб олмаслихларини назорат килиб бориш лозим. Акс холда Уйин боталарга зиён етказкши мумкин. Топширикни бажартан бола 9йинчок билан мукофотланади.
•Ё:кьемл•• хид• Уйини
9“ИННИНГ максади: ТУЕР“ нафас олиш ва чикариш малакасини вожла:ттириш.
иННИНГ борнит Болалар галма-гал гулпонда турган гулнинг олпига келиб, уни хидлаилилар Нафис чикариб 69липлеач, болалар кайса сулнинг хили эканлигини айтадилар„ Болалар трои, чукур нафас ттишлари ва нафас чикаришлари логопед томонидан кузатиб борилади.
„футбол» Уйин••
Уйиннинг чакездя; тугри нафас куникмасини шак,ллантирил Уйинпннг борнит: Лотогјел болаларта шундай дейпи:
— Болалар хозир биз сизлар билам футбол
Факат оёгиииз билан эмас, оогкмиз билам $йН3ймиз. Копт. урнига пахталан фойдаланамиз„
Стол устиги дарвоза ясалади, болалар чукур наф «улив, паф,ас чикарипл пахтани пуфлаб дарвозага кш гиза.щклар. Лого:лед тугри нафас оЛИШ ва нафас чикаришни к загиб боради. Хар бир вазифани анкк бажариши куз тилади, лозин бУлса
2-S. ОВОЗНИ ри•ожлаптиришга оид $йинлар
Овоз бузилишидаги камчиликларни бартараф зтиглла лардан кенг фойдаланилали. Нунла болаларга паст на балкг опохча гапиришла фойдгтлангтлл Ургзтилади, Кут да опозни риао•.клантщзиилгд каратилган Уйинларни келтирдик
«Ким канлай кичкуралј4?•
Уйиннинг максам: Ьолаларни караб билинл на оносгдан фойлаланишга Ургатилј,
Методик кУрсатм•. Болалајти баки;јмасдан, тину охангла, кс рак б±лганда овозни баланд.латиб ёкя ласайтириб гаплаилишт Уртатилј„ киекзча мазчуми: Лотолед узининг хико,яслни, хикг мазмунига тааллуклк бУлгам шаклларни (Уйимчок\ Еки Уйинчо расмларни фланнелотрафда кУрсатиб бериш билан
— Эрталаб биз гурухимиз бклан далага сайр
К улопшизга нимамилгдир ингичка ошодда «пи-пи» леб тингичк овода талаффуз угади) опоз чика:јаётгкни Карасау бу чумчукникг боласи чумчукча зкан. У она сими чакираеттан онам менга качон КУРТ, ЧУ валчанг оли келадилар, деб ингичка опозда чийиллар эди, Кушна канда чиАиллар лан?
болалар имгичка опозда чумчукчанинг оги-пи. деб сизо чикариијига так-лид киладилар. Ьирданига она чкгмчук учи• келали, унинг опила чувалчанг бор эди, у чувалчангтш бола сига (кушчата} берли ва паст овозда «ли-тги• деб овоз чикари• Логопед ласт овозда талаффуз тали. Она чумчук кандаз ввоз чикарали? Болалар опили» дев, жупа паст опозда талаффуз угадилар,
Куш учиб кетсанщлан кејин 6113 Д“ВОМ этгирдик. Биз полиз чикиб коллик. У ерда к.аерпанднр ингичка деган келар Бу своз мушукчанлки 3$taj4. У Зизни куриб югуриб келпи- У канзцай миёвлайди?
Бола.тар мушукчанкнг овозини ингичка овозда талаффуз эта-
У онаси она мушукни кидуриб юрган экан„ Она мушук Золаст•нинг овозини эшитиб, югуриб келди ва ласт овозла «миенииев• деб боласини эркалаб кУйди. Она мушук камлай мленлайш? Болалар паст овозла она мушук овозига таклид килалилир, •миев•миёв•. Энди, болалзр. мен козлр сиз.ларг•а гурухимизга ккмлар МсКМОН флиб келганини кУрсатаман„
Логопед бОШКЗ хонаднн капа мушук (она му щук) Уйинчо€мни олиб келади ва стол yvvwtz юргизади Болалардан сУрайди: «Она ьтушук кандай миёнлайди?» Болалар овозларики пасайткриб, деб талаффуз ладилар. CSewpa она чумчукни чумчукчами кУрсатади, болалар уларнинг овозларига так.ллд киладилар, Логопед болаларнинг овозларини кузатиб боради.

максади: Бола.ларни баланд ва ласт овоздан фойда• ланишга Ургатииг
Методик курситма. Болаларни бакирмасдан. тинч охаетгда. ксрак б$*лганда овозини баландлатиб ёки гигайтириб гаг:лаеииијга Уртатиш,
Упиннинг кискача мизмуњи: Бопалар стулчаларда ярим доира шаклида Утирадилар, логопед шундай дейди,•
Виз Езда Урмонга сайргз борщик Дала бУйлаб кетяпмиз, куёш олтин нурларини хар томома сочаипти, енгил шамол эсиб Утларни„ гулларни тебратаяпти, Шамол секин эсяпти, мана бун дай: (логопед «у» товушини секин ва чузиб тилаффуз этали). Мана богчага хам етиб келдик, Бизлар кУплаб гуллар, мевалар тердик ва богчага КЗЙТМОКЧИ буллик. Бирданига кучли шамол эса бошлади. Шамол каттик туаиллай бошлади: бу товушни баланд узок та.лаффуз этади)-
Болалар логопедга таклид килибе ежил ва кучли зсаёттан шамолнимг овозими такрорлайди„ СУнгра тарбиячи расмларни кУрсатади, болалар эга раси таснирига караб, унта Танллукли
29
(зултан опоз ПЈДМОЛНИГ'Г овозига таклкд киладиле Логопед болалармимг овоз кучини Узгартирлшларигд ва ула нинг чарчаб колмас.ликларига зътибор бериб бориији керак.
«Акс-садо•
максадн: паст вд баланл овозда гапл ришга Ургатиш
Методик курсатма. Ьолаларни бакирмаелан, типч охангд керак (зулганла оногзини баландлатиб, пасайтириб галлашиши
кискача чззмуни; Ьолалар 2 гурухга акратилад
Биринчг• гурух болалари Урмонда алзшиб колган бола.тар}'] иккинчи сурух болаларм акс-садони тагвирлайлилар„ Хар бу сурух хонаминг тугхли бурчагига жойлашади. Урмонда ада:шг калган болаларни тасволончи г-урук бо.лнлари бошка гуруущаг гурухидаги} Полаларнинс исмини баланд овоздз aitTV чакиришали: «Ау, Олина! Av, П9лат!. Акс-садони тасвитхловч болалар худди шу с$зларни паст опозда макрогутантали„ сунгг Катнишчилар алмашидилар.
Методик кУрсатма. Боталар Уртоклариминг исмини тети чакиргаплар;ыан кейин пауза КИЛИ[И.ЛВРИ, аЈЈтга сУзларини такџорташ учум ЯМКОН бериијлари керак. «Валзнд-паст.
УЙИННН1'Г макеади: Бола„ларни ласт па баланд окола ургатииг
Методик к$рсатма; Болаларни бакирмасдан, тинч охангда, ке рак бУлганла овозини баландлатиб ёки лаеайтириб галлашиш ларига уртатиш
Уйиннннг кмскача мазмуни: Ьолалар сонига караб 2—3 жуф Уйинчок олинздиг Логопед капа ва кичик кучукчаларнл кУрсатиб, болаларга шундай дейди; капа кучук вопиллаганд баланд опозда аКИЛ„лаЙДИ Катта кучук канда аккллар зкан„ Болалар баланд овозда •пов-аов» леб айталилаг Логопед 9йигти ДЕВОМ эттириб, шундай дейдж кичкима кучукч ласт онозла акиллаИди ВЗОВ-ВОН•, Кичкина кучукча кандай овоз да акиллар эканд Болалар паст овозла •њов-вов• леб айталилар.
Т арбнячи хар ИК“КИЛ2 кучук УйИНЧОРИНИ олиб куядл ва шун дай деПди: хозщ•ј худа хам диккат билам кулак солиб ути:зинг лар- Кучук пайдо 69лиши билан сиз «вов„вов• деб айтасиз, амма адашиб кетманглар. катта кучук баланд овозда акиллавдтт, кичкиьла кучук паст опозда акиллайди, Худди шу тарзда бомжа Утказилад:г Паст тоаушга таклил угиб кетмаслик керак,
•Му•мук ва сттчкоп.
М*инньшг максади; Осојигггта опоздан фойда„ланиш малакасини тарблялаги.
Методмк кУрсатма. Болакинг опози жула баланд хам, паст хам б\ћлмаслиги зару•р.
кетскача мазчуми: болалар дояра булиб юрадилав, Уртага мушук ролидаги бола Пиради, Болалар юра туриб куйилаги шеърни ласт опозда аймадиларс Сенин сичкоклар, секи“ Том б.ошила мушук бор. Синком, сг«чкон, охтиёт
Мушук сени тутмасин!
Мушуу„ни тасвирловчи бола шсър матни тугатилиши билам баланд овозда миёвлайди, кегидан купадг• ва болалар блрини тутади Ушламган бола мушук ролида бУладл, Хар бир болалтнг опозн логопед томонидан назорат килиб бори-
3-S. Эшитув диккатмни
Болани жуда ёшлигидан бошлаб парсаларни танишга, атрофдагиларнинг овозини эшитишга ўргатиб борилади. Бола илк ёшидан бошлаб атрофдан келган турли овозларга ўз му носабатини билдиради боради (бошини овоз келган томонга бу ради, овоз келган томонни қўллари билан кўрсатади ва х.к). Овозни зшитиш ва унга турли муносабатда бўлиш кейинчалик бола нутқининг ривожланишида муҳим аҳамият касб этади„ Шундай экан овозни ривожлактириш учуи куйидаги ўйинлардан фойлаланиш миксадга мувофиқдир.
«Топ нима қичқиряпти?» ўйини

Download 2,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish