Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги р. Расулов умумий



Download 5,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/133
Sana21.03.2022
Hajmi5,09 Mb.
#504893
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   133
Bog'liq
2 5242426163690738508

foh
 
билан борлзйди, яъни у тилларнинг мил- 
лийлик хусусиитини лохида тилларнинг аник тари­
хий тараккиётига 
боглик шарт - шароитлар билан,
91


хал к, тарихи билан, тилни яратувчи, уни узида ташувчи, 
ундан фойдаланувчилар билан боглик, х,олда тушун- 
тирмайди. балки тилнинг ички формасини тилларнинг 
миллийлик хусусиятини мавжуд булмаган, етарли да­
ражада аникданмаган, урганилмаган рухий ибтидонинг 
намоён булиши билан тушунтиради. Аникроги, В. Гум­
больдт немис файласуфи И.Кант каби онгни, рухни 
алохида мавжуд булган ибтидо деб билади ва уни 
объектив мавжуд булган моддий табиатга боглик, бул­
маган 
ходиса 
деб изохлайди. Шу таълимотдан келиб 
чик,иб, у тилни рухнинг бутун мажмуидан иборат деб, 
таърифлайди ва тил рухга хос булган к,онунлар асосида 
ривожланади деб билади. Унинг фикрича, тилда халк,- 
нинг маънавий к,иёфасини акс эттирадиган маълум бир 
дунёк,араш ифодаланади. Бошк,а тилни урганиш билан 
гуё дунёк,араш хам узгаради. Шу фикр асосида В. Гум­
больдт тилнинг «ички формаси» хак,идаги таълимотини 
яратади. «Ички форма», унинг фикрича, бир томондан, 
халк,нинг рухи к,андайлигини курсатса, иккинчи томон­
дан, суз ясалиши, шаклланиши жараёнида ифодалана- 
диган маънодир.
В. 
Гумбольдт нутк, товушларини тил формаси деб
сузнинг нуткда куллангандаги к,иёфасини сузнинг грам­
матик формаси деб таърифлайди. Унинг бу фикрлари 
Хамда «ички форма» хак,идаги таълимоти, айни таъли- 
мотнинг идеалистик жихатлари олиб ташланса, ушбу 
фикрлар умум тилшуносликда хозир хам дикдатга сазо- 
вордир.
Айтиш мумкинки, XIX аср тилшунослик тафаккури, 
тарак;к,иёти В.Гумбольдтнинг лисоний назариялари асо­
сида тараккий кд
1
лди. Унинг купгина лингвистик гоя- 
лари XIX ва XX аср тилшунослигининг ривожига жид- 
дий таъсир кд
1
лди.
Хуллас, Ф.Бопп, Р.Раск, Я.Гримм, А.Востоковлар 
к,иёсий-тарихий тилшунослик ва бу тилшуносликнинг 
илмий—
тадкик,от усули булган к,иёсий-тарихий методга
92


асос солган булсалар, В.Гумбольдт умумий назарий тил­
шунослик фанига, унинг мустак^иллигига, тил фалсафа- 
сига асос солди.
X

Download 5,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish