Uzbek language and Classical Oriental Literature

Undan uyimizdan chiqib ketishini so‘radim (talab qildim).
از نمایندگان مجلس که در حال بررسی بودجه سال 93 هستند درخواست می‌کنیم ردیفی نیز برای جمع‌آوری معتادان از خیابان ها در نظر بگیرند[21] .
Hijriy-shamsiy 1393 (milodiy 2014) yil byudjetini muhokama qilayotgan parlament deputatlaridan ko‘chalarni giyohvandlardan tozalash uchun ham bir modda ko‘zda tutishlarini so‘raymiz.
واعظی در این دیدار از وزیر اقتصاد ترکیه درخواست کرد نسبت به ایجاد تسهیلات لازم برای برقراری ارتباط میان دو کشور و ... اقدام کند («نمایندگان ایران و ترکیه در کمیسیون مشترک اقتصادی راه های گسترش همکاری ها را بررسی کردند»). [22]
Voiziy ushbu uchrashuvda Turkiya Iqtisodiyot vaziridan ikki mamlakat o‘rtasida aloqalar o‘rnatilishi, .... uchun kerakli shart-sharoitlar yaratish borasida chora-tadbirlar ko‘rishini so‘radi (“Eron va Turkiya vakillari Iqtisodiy hamkorliklar bo‘yicha qo‘shma komissiya yig‘ilishida hamkorlikni kengaytirish yo‘llarini muhokama qildilar”)¹.
تقاضا کردن taγāzā kardan qo‘shma fe’li so‘ramoq, iltimos qilmoq, talab qilmoq ma’nolarini ifodalashda nisbatan faol ishlatiladi. Biroq mazkur qo‘shma fe’lning ko‘pchilik holatlarda iltimos qilmoq ma’no ottenkasiga ega bo‘lgan so‘ramoq ma’nosini, kamroq holatlarda esa talab qilmoq ma’no ottenkasiga ega bo‘lgan so‘ramoq ma’nosini anglatishi kuzatiladi. Misollar:
تقاضا کرد که کمی پیانو بزند. [11:147]
Bir oz pianino chalay (chalsam maylimi), deb so‘radi (iltimos qildi).
موعد مرخصی اداری ام سر آمده بود... یک هفته تمدید مرخصی تقاضا کردم. [15:44]
Xizmat ta’tilimning muddati tugagan edi... Ta’tilni yana bir haftaga cho‘zishlarini so‘radim.
چرا شورای نگهبان از روحانی تقاضا کرد به منزل هاشمی برود؟ [26]
Nega Nazorat kengashi Ruhoniydan Hoshimiyning uyiga borishini so‘radi (‘talab qildi’ ma’nosida)?
خواستار (چیزی) شدن xāstār (-e chizi) šodan qo‘shma fe’li so‘ramoq, iltimos qilmoq, talab qilmoq ma’nolarini ifodalashda nisbatan faol ishlatiladi. Biroq mazkur qo‘shma fe’lning ko‘pchilik holatlarda talab qilmoq ma’no ottenkasiga ega bo‘lgan so‘ramoq ma’nosini, kamroq holatlarda esa iltimos qilmoq ma’no ottenkasiga ega bo‘lgan so‘ramoq ma’nosini anglatishi kuzatiladi. Misollar:
تظاهر کنندگان در تایلند خواستار استعفای نخست وزیر شدند.[26]
Tailanddagi namoyishchilar Bosh vazirning iste’fosini talab qildilar.
تونی بلر مداخله غرب در سوریه را خواستار شد.[23]
Toni Bleyer G‘arbning Suriya masalasiga aralashishini so‘radi (talab qildi).
خواهان (چیزی) بودن xāhān (-e chizi) budan qo‘shma fe’li so‘ramoq, iltimos qilmoq, talab qilmoq ma’nolarini ifodalashda nisbatan faol, ammo خواستار شدن qo‘shma fe’liga nisbatan kamroq ishlatilib, bevosita ushbu qo‘shma fe’lning varianti vazifasini bajaradi. Misol:
با توجه به اقتصاد پویا و فرصت های بسیار خوب در ترکیه، خواهان افزایش سرمایه گذاری ایتالیا در کشورمان هستیم («عبد الله گل خواستار افزایش سرمایه گذاری ایتالیا در ترکیه شد»).[22]
Turkiyadagi dinamik iqtisodiyot va o‘ta qulay shart-sharoitlarni e’tiborga olgan holda, Italiyaning mamlakatimizdagi investitsiyalarini oshirilishini so‘raymiz (“Abdullo Gul Italiyaning Turkiyadagi investitsiyalarini oshirilishini so‘radi”).
طلب (چیزی) کردن talab (-e chizi) kardan qo‘shma fe’li so‘ramoq, iltimos qilmoq, talab qilmoq ma’nolarini ifodalashda nisbatan kamroq ishlatilib, ko‘pchilik hollarda shu ma’nolarda qo‘llanuvchi asosiy sodda yoki qo‘shma fe’llar (masalan, خواستن, درخواست کردن va shu kabilar)ning ikkilamchi variativ shakli vazifasida keladi. Misol:
بقایی برای بار دوم از روحانی طلب یاری کرد. [24]