Uygur, qaqauz, quzey

(Türkiye dışındakı..., 1999:359, 12-ci cild).
“Sofı” hekayəsi Sovet dövründə oxuduğumuz əmək qəhrə- 
manından bəhs edən onlarla hekayələrdən biridir.
N.Tanasoğlunun “Şu yolunda”, “Pahalı Çadırım”, “Mane- 
ler”, “Geç güz”, “İlk yaz geldi”, “Yaz”, “Yaz yağmuru”, “Oku- 
la”, “Pek islä” və b. şeirləri ilə yanaşı, poema, ballada və 
hekayələrindən “Güme kuşları”, “Tudoranın düğünü”, “Sofı”, 
“Yuvan oğlular”, “Beşqa Qaqauzlar” adlı əsərləri oxucular 
arasında daha məşhurdur.
Şair ana dilini zənginləşdirmək, soydaşlarının dünya klas- 
siklərinin əsərlərini doğma dillərində oxumaları üçün tərcü- 
məyə də xüsusi diqqət yetirmişdir. Belə ki, “Müfəttiş”, “Taras 
Bulba” (N.Qoqol), “Borodino” (M.Lermontov), “Uşaqlığım- 
dan” (İ.Karnege), “Qış axşamı” (A.Puşkin), “Boran” (L.Tols- 
toy), “Cırcırama və qarışqa” (İ.Krılov), “Aslan və milçək” (La 
Fonten) və b. əsərləri ana dilinə tərcümə etmişdir.
Nikolay Tanasoglu Deniz (Dionis) Tanasoğlunun atasıdır.
T.Arnaut yazır: “Bu iki şair (N.Arabacı və N.Tanasoğlu -
Ə.Ş.) Bucağın ecelini, halkın o zamanki durumlara göre sı- 
kıntılarını dile getirmiş Gagauz edebiyatın temel atılmasında 
böyük çabalar göstermişlerdir” 
(Arnaut T., 2005: 30).
Əslində hər iki ədib Sovet sisteminin icazə verdiyi qədər 
xalqın taleyindən bəhs edən əsərlər yaratmışdır.
3.2. İkinci dövr
Bu dövrə Dionis Tanasoğlu (1922-2006), Nikolay Baboğlu 
(1928- 2008), Mina Kösə (1933-1999), Dmitri Karaçoban

---

(1933-1986), Qavril Qaydarcı (1937-1998), Stepan Kuroğlu 
(1940-2011) və b. daxil edilir.
Dionis (Dəniz) Nikolay oğlu Tanasoğlu 
(07.07.1922, indiki 
Moldova Respublikası Qaqauz Yeri MV Çadır rayonunun Kiriyet 
kəndi - 23.8.2006, Kişinyovda ölmüş və oradakı Aydınlar məzar- 
lığında dəfn edilmişdir). Qaqauz şairi və yazıçısı Nikolay Tana- 
soğlunun oğludur. İlk yaradıcılığa şeirlə başlasa da, sonralar onun 
adı qarşısında nasir, müğənni, bəstəçi, rejissor, aktyor, bilgin, 
ictimai-siyasi xadim sözləri yazılmışdır. Zaman və xalqının düş- 
düyü vəziyyət onu bu işləri görməyə məcbur etmişdir.
Qaqauz mədəniyyətinin elə sahəsi olmamışdır ki, D.Tana- 
soğlu oraya baş vurmasın. Bunun bir səbəbi onun maraq dai- 
rəsinin genişliyi olmuşdursa, başqa bir səbəbi də kadr çatış- 
mazlığı idi. Ardıcıl olaraq elmi-pedaqoji sahədə çalışan, milli 
kadrların yetişməsində böyük əməyi olan şair Azərbaycanla da 
sıx bağlı olmuşdur. Buraya bir türkoloji mərkəz kimi baxmış 
və qaqauz bilim və sənət adamlarını Azərbaycanla sıx bağlılığa 
yönəltmişdir