219
сифатсизланишини меъерлаш усуллари. Конни узилиб йўқолган қисмини топиш ва
очувчи лаҳимларга йўналиш беришнинг геометрик усуллари.
Геометризациялаштиришда кон кўрсаткичларини критик ва ишончли чегарасини
топиш. Оддий шаклдаги конларни геометризациялаштириш усуллари. Бурмаланган
тузилмали конларни геометризациялаштириш усуллари. Бурмаланган конларни
жойлашишини геометрик прогнозлаш усуллари. Қия лаҳимларда бурчак ўлчаш бўйича
"Йўриқнома" тавсиялари.
Кон узилмалари, уларнинг геометрияси ва таснифи.
Кўп ўлчамли тасодифий геохимик майдоннинг математик ифодаси. Кон
кўрсаткичларини мураккаб системеларининг математик моделлари. Бургукудук
билан конни учрашган нуқтасининг координаталарини топиш. Тоғ жинслари
дарзликларининг геометрияси ва уларни баҳолаш.
ГЕОДЕЗИЯ фани бўйича:
Ер сиртини текислик ва шарда тасвирлаш, геодезиядаги проекциялаш услублари,
геодезияда кулланадиган ўлчов бирликлари, Ер сиртидаги нукта холатини аниклаш:
географик, геодезик ва Гаусс зонал тугри бурчакли координата тизимлари.
Жойдаги
нуыталар баландликлари, берилган йўналиш бўйича жой киркими, Ер сирти эгрилигини
горизонтал ва вертикал масофага таъсири. Давлат геодезик тармоклари: планли ва
баландлик тармоклари, планли
тармокларни урнатиш усуллари, триангуляция,
трилатерация ва полигонометрия, уларнинг класлари, уларни барпо этишда талаб этилган
аникликлар, планли тармок пунктларини жойга урнатиш: геодезик марказ ва белгилар,
геодезик сигнал, геодезик пирамида.
Полигонометрия, давлат планли геодезик шохобчалари ҳақида умумий тушунча,
полигонометрия йўлларига ва тўрларига қўйиладиган талаблар, полигонометрия турлари,
полигонометрияда ишларини ташкил қилиш, асосий ҳисоблаш формулалари, бурчак ва
масофа ўлчаш хатоларининг полигонометрия йўлига таъсири,
полигонометрияда бурчак
ўлчаш, бурчак ўлчаш учун ишлатиладиган асбоблар, теодолитлар ўрта аниқликдаги
теодолитлар, визирлаш маркалари, теодолитларни текшириш ва созлаш, бурчак ўлчаш
усуллари, уч штативли системада бурчак ўлчаш, ўлчанган бурчакларни ҳисоблаш ва баҳо
бериш, бурчак ўлчашда хатолар манбаи, уларни камайтириш йўллари, бурчак ўлчаш
аниқлиги, марказийлаштириш ва редукция хатолари, полигонометрияда масофа ўлчаш,
полигонометрия йўлларини боғлаш, полигонометрия йўллари ва тўрларини
тенглаштириш усуллари. 1 ва 2 разряд триангуляция хамда полигонометрия тармоқлари,
техникавий нивелирлаш тармоқлари, тармоқларни барпо қилишда қўйилган аниқлик
талаблари. Геодезик план олишнинг асоси ва уни қуриш усуллари, планга олиш асослари.
планли ва
баландлик план олиш асослари, планга олишнинг турлари: горизонтал,
вертикал ва топографик планга олиш, геодезик тармоқларини барпо қилишнинг янги
технологиялари GPS тизимлари, DGPS таянч станциялари. Топографик карта ва планлар:
масштаблар, сонли масштаб ва натурал масштаб, масштаб асоси, масштаб аниқлиги,
чизиқли масштаб ва кўндаланг масштаб, уларнинг аниқлиги. Геодезик ориентирлаш
тушунчаси. Жойда чизиқлар йуналишини аниқлаш, ҳақиқий
азимут ва румблар,
меридианлар яқинлашиш бурчаги, дирекцион бурчак, дирекцион бурчак ва румб
бурчаклари орасидаги муносабат, бурчак томонларининг дирекцион бурчаклари орқали
ички бурчакни хисоблаш, дирекцион бурчак ва горизонтал бурчак (унг ѐки чап бурчак)
орасидаги боғлиқлиқ, ҳақиқий азимут ва магнит азимутлари,
магнит стрелкасини огиш
бурчаги, картада чизиқнинг дирекцион бурчагини ўлчаш, хақиқий азимут, магнит азимути
ва румбини аниклаш. Ўлчаш хатолари назарияси хақида бошланғич маълумотлар.
Жойдаги худуд юзасини аниқлаш.
Йирик масштабда план олиш усуллари ва геодезик план олиш тармоқлари.
Теодолит йуллари ва уларни геодезик таянч тармок пункларига боглаш, теодолит йулини
утказиш тартиби, рекогносцировка, йўл нуқталарини жойда белгилаш, дала ўлчаш
ишларини таркиби ва уларни бажариш тартиби. ўлчаш натижаларни ѐзиш, туташ ва
220
нотуташ теодолит йўлларида дала ўлчаш натижаларини кайта ишлаш, тўғри ва тескари
геодезик масала. Мензулавий план олишнинг моҳияти ва қўлланиш шароити. Мензула
комплектига кирувчи асбоблар ва
уларни текшириш шартлари, киригелни текшириш ва
созлаш, планшетни тайѐрлаш, мензулани станцияда ўрнатиш. Йирик масштабда планга
олиш учун геодезик асос ва уни зичлаштириш усуллари, стереотопографик планга олиш.
Do'stlaringiz bilan baham: