ЎҚув адабиёти овқатланиш

Мальтоза ёки чучукмия қанди, эркин ҳолатда асалда, чучукмияда, қиём ва қиём қўшиб тайёрланадиган маҳсулотлар ( қандолатчилик ва нон
маҳсулотлари) да учрайди. Организмда мальтоза оралиқ маҳсулотдан иборат бўлади ва ошқозон-ичак йўлларида полисахаридларнинг парчаланишидан ҳосил бўлади. Кейин у иккитагача глюкоза молекуласини боғлаб олади.
Баъзи мева (олма, нок, шафтоли) ларда ва бир қатор сабзавотларда учрайдиган қанднинг спиртли шакли – сорбит глюкозанинг тикланган шаклидир. У очлик ҳиссини пайдо қилмай ва инсуляр аппаратни зўриқтирмай, қондаги глюкоза миқдорини бир меъёрда ушлаб тура олади. Сорбит ва бошқа кўп атомли спиртлар – ксилит, маннит ёки уларнинг аралашмалари, ширин таъмга эга бўлиб (глюкоза ширинлигининг 30 ... 40 % и), кенг кўламдаги озиқ-овқат маҳсулотлари ишлаб чиқариш саноатида, биринчи навбатда эса қандли диабет билан оғриган беморлар овқатланишида, шунингдек, сақичлар ишлаб чиқаришда фойдаланилади. Кўп атомли спиртларнинг камчиликлари уларнинг ичакларга таъсир қилиши: ични юрғизиши ва ел йиғилишини ошириши сифатида намоён бўлади.
Олигосахаридлар. Рафиноза, стахиоза, вербаскозалар мансуб бўлган Олигосахаридлар, асосан, дуккаклилар ва уларга технологик қайта ишлов берилгандаги маҳсулотлар, айтайлик, соя унида, шунингдек, кўпгина сабзавотларда озгина миқдорда мавжуд бўлади. Мева-Олигосахаридлар бошоқли донларда (буғдой, арпа), сабзавотлар (пиёз, саримсоқ пиёз, артишок, спаржа, ровоч, сачратқи)да, шунингдек, банан ва асалда мавжуд бўлади.
Полисахаридлар хом-ашёси – саноат миқёсида ишлаб чиқариладиган қиёмлар, сиропларнинг асосий таркибий қисми бўлган мальтодекстринлар ҳам Олигосахаридлар гуруҳига мансубдир. Олигосахаридларнинг вакилларидан бири лактуза бўлиб, у сутга иссиқлик ёрдамида ишлов бериш, масалан, қуюлтирилган ва стерилланган сут ишлаб чиқариш жараёнида лактозадан ҳосил бўлади.
Олигосахаридлар керакли ферментлари йўқлиги сабабли ҳам инсоннинг ингичка ичагида қарийб парчаланмайди. Шу сабабли ҳам овқат толаларининг хоссаларига эга бўлишади. Баъзи бир Олигосахаридлар йўғон ичак микрофлорасининг нормал хаёт фаолиятида аҳамиятли роль ўйнайди, бу эса уларни пребиотиклар – баъзи бир ичак микроорганизмлари томонидан қисман ферментланадиган ва нормал ичак микробиоценозини таъминловчи моддалар сирасига киритишга имкон беради.