ЎҚув адабиёти овқатланиш гигиенаси фани бўйича ўҚув қЎлланма профессор Г. И. Шайхова таҳрири остида

ОЗИҚ-ОВҚАТ МАҲСУЛОТЛАРИНИ САНИТАР ЭКСПЕРТИЗА ДАЛОЛАТНОМАСИНИ ТУЗИШ ТАРТИБИ
Сана
Шаҳар, туман
1. Паспорт қисми:
а) текшириш ким томонидан олиб борилган (фамилия, исми, шарифи, мансаби, иш жойи)
б) ким хамроҳлигида
в) ким
г) қаерда (қайси корхонада, бўйсунувчи ташкилот, манзил)
д) қайси маҳсулот
е) нима мақсадда (сифатини аниқлаш мақсадида белгиланган тартибда ва тарқатиш тартиби ва бқ.)
ж) кимни таклифи ёки шикояти бўйича
2. Констатив қисми:
а) маҳсулот партияси ҳақида маълумот: қайси маҳсулот, ишлаб чиқарган корхона, қаердан ва қаерга олиб келинган, қайси илова қилинган ҳужжатлар билан, , қанақа транспорт билан, олиб келишга кетган вақт ва бқ.
б) партияни жойида кўриш вақтидаги маълумотлар: идиш ва унинг ҳолати, маркировка, жойлар сони, сақлаш шароити, маҳсулотнинг органолептик кўрсаткичи кўриш учун нечта жойдан намуна олинган, партиянинг бир хиллиги, ранги, консистенцияси, хиди, таъми
в) лаборатория текширишлари (ўтказилган, йўқ). Органолептик, физик-кимёвий, бактериалогик ва бошқа текширишлар ўтказилганлиги ҳақидаги маълумотлар. Лаборатория хулосаси.
3. Маҳсулот партиясини тарқатиш тартиби ва ишлатиш йўллари ҳақида натижалар ва хулоса.
Маҳсулотни санитар гигиеник текшириш натижаларини тахлил қилиб, уларнинг санитар-эпидемиологик кўрсаткичлари асосида истеъмолга яроқли (сифатли) ёки истеъмолга яроқсиз (сифатсиз) турларига ажратилади. Истеъмолга яроқсиз маҳсулотлар айниш аломатлари яққол намоён бўлган патоген микроорганизмлар ва токсинлари тутиши, органик ва неорганик табиатли моддаларнинг мавжудлиги ва бошқалар.

1. 
   ГЎШТНИНГ САНИТАР ГИГИЕНИК ЭКСПЕРТИЗАСИ
   

Гўштни озуқавий ва биологик қиймати.
Аҳолига соғлом ҳайвоннинг гўшти унга ветеринар кўригидан ўтган ва уларнинг штаммлари қўйилган гўшт билан таъминлаш керак. Соғлом ҳайвон гўштига бинафша рангли муҳр қўйилади. Бу муҳр турли шаклда бўлиб гўштнинг сифатига қараб қўйилади:
Думалоқ – 1 даражали, сифатли
Тўртбурчак – 2 даражали, шартли яроқли
Учбурчак – 3 даражали сифати паст
Юқумли касалликлар (кўйдирги, сарамас) билан касалланган ҳайвон гўшти озиқ-овқатга ишлатилмайди улар, зарарсизлантирилади ёки йўқ қилинади. Бошқа касалликлар (сил, бруцеллёз, салмонеллёз ва б.) билан касалланган ҳайвон гўшти ветеренар санитар қоидалар асосида автоклавда стерилизациялаш, очиқ қозонда қайнатиш, консерва ва колбасалар ишлаб чиқаришда ишлатиш мумкин. Гўштга соғлом ҳайвон гўштига ўхшаган қизил рангли муҳр қўйилади. Унинг ёнига "зарарсизлантириш керак" ёзувли муҳр қўйилади, масалан: финнозли, музлатилган, гўштли нонларга, дудланган маҳсулотларга консерва ва бошқалар, от гўштига ҳам "от гўшти" ёзувли муҳр қўйилади.