ЎҚув адабиёти овқатланиш гигиенаси фани бўйича ўҚув қЎлланма профессор Г. И. Шайхова таҳрири остида

Санитар-гигиеник назорат ва аҳолининг овқатланиш холатини баҳолаш. Маълум маиший ва меҳнат шароитидаги турли аҳоли гурухларини санитар-гигиеник назорати ҳамда овқатланиш холатини баҳолаш ва аҳолининг овқатланиш холатини физиологик оптимумга етказиш мақсадида бир томондан ташқи мухит омили сифатида овқатланиш кўрсаткичлари (қувватмандлик, рационнинг кимёвий таркиби, овқатланиш тартиби ва бошқалар), бошқа томондан овқатланиш статуси кўрсаткичлари, ўрганилувчи гурухларнинг саломатлик холатини характерлайди (1-чизма).
Ҳозирги кунда аҳолининг овқатланиш холатига баҳо беришнинг бир қатор усуллар мавжуд. Фақатгина аҳолининг овқатланишини ўрганиш ўрганилувчи контингентга боғлиқ бўлиб, алоҳида жамоалардаги (МТМ, БЎМ) оммавий овқатланиш рациони ҳамда овқатларни эркин танлов асосида ва уй шароитида истеъмол қилувчи контингентнинг овқатланиши алоҳида усуллар ёрдамида ўрганилади.
Шахсий овқатланишни ўрганишда кўпроқ сўровнома ва сўров- ўлчов усули кенг қўлланилади. Сўровнома усулида текширилувчига махсус ишлаб чиқилган саволлардан иборат анкета берилади. Ушбу усул ёрдамида қисқа вақт давомида сезиларли кўп аҳолининг овқатланиш холати хақида тахминий маълумотлар олиш имконини беради.
Сўров-ўлчов усулида кун давомида бутун оиланинг ёки алоҳида оила аъзосининг истеъмол қилган озиқ-овқат маҳсулотлари тарози ёрдамида тортиб кўрилади.
Турли жамоадаги аҳолининг (МТМ, мактаб-интернатлар, соғломлаштириш масканлари, ишлаб чиқарувчи ва қишлоқ хўжалигидаги аҳоли гурухлари) овқатланиш холатини ўрганишда таомномани статистик хисоблаш усулидан фойдаланилади. Йиллик овқатланиш холатига ҳам миқдорий, ҳам сифатий тавсиф бериш учун йилнинг хар ойидаги 6 та меню-раскладка 4 кунлик интервал билан жами 72 та меню статистик ишлов берилади, мавсумий овқатланишга тавсиф бериш учун мавсум давомида кунора таомномалар хисобланади, ойлик овқатланишни баҳолаш учун 30 та таомнома статистик ишловдан ўтказилади.


1-чизма
Аҳолининг овқатланиш холатини санитар-гигиеник назорати

Овқатланишни баҳолаш