Utepbergenov Farxad

---

 

Utepbergenov Farxad 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ETNOGRAFIYA, 

ETNOGENEZ VA ETNIK 

TARIX  

(Maruzalar matni) 

 

Tarix mutaxassisligi 1 kurs  

talabalari uchun 

 

 

 

Tuzuvchi: Utepbergenov 

F. 

 

 

 

 

 

 

 

Nukus  

---

 

2

«ETNOGRAFIYA, ETNOGENEZ VA ETNIK TARIX»  

KURSIDAN  

MARUZALAR 

 

1 mavzu 

Kirish. Etnografiya kursi va uning ashamiyati. Etnografiyada 

klassifikatsiyalash printsiplari, uning turlari. Etnografik tadqiqot 

usullari.q 

2-3 mavzular  Avstraliya va Okeaniya xalqlari. Etnogenez va etnik tarixi 

muammolari. Avstraliya va Yangi Gvineya xalqlari. Okeaniya: 

Melaneziya, Polineziya va Mikroneziya xalqlari. 

4 mavzu 

Osiё xalqlari. Etnogenez va etnik tarixi umumiy lavshalar 

5 mavzu 

G’arbiy (Old) Osiё xalqlari etnografiyasi 

6 mavzu 

Wrta Osiё xalqlari etnografiyasi 

7 mavzu 

Janubiy Osiё xalqlari  

8 mavzu 

Janubiy-Sharqiy Osiё xalqlari 

9 mavzu 

Sharqiy va Shimoliy Osiё xalqlari 

10 mavzu 

Afrika xalqlari etnogenezi, etnik tarixi, moddiy va manaviy 

xwjaligi wziga xosliklari 

11 mavzu 

Amerika xalqlari etnik tarixi, ananaviy xwjaliklari moddiy va 

manaviy madaniyati. 

12 mavzu 

Evropa xalqlari etnografiyasi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

3

 

Shar bir xalqning wz tarixi va madaniyati bor. Shar bir xalq va shatto kichik 

etnoslar sham jashon madaniyati xazinasiga oz bwlsada wz shissasini qwshadi. 

Wrta Osiё asholisi, jumladan wzbek xalqi sham qadimiy boy madaniyatga ega 

bwlgan xalqlardan biridir. U jashon madaniyati xazinasiga ulkan shissa qwshgan 

xalqlar qatorida. Ushbu shududda ilm-fan, sanat va adabiёt yuksalib buyuk 

allomalar etishib chiqqan.  

Jamiyatdagi, ijtimoiy turmushdagi qarama-qarshilik shu jamiyat azolarining 

fikr va qarashlarida, orzu-intilishlarida aks ettiradi. Shar bir tabaqa wz mafkurasini 

shimoya qilish uchun ijtimoiy ongning turli shakllaridan foydalanadi va wz 

mafkurasini yaratadi. Bu mafkura milliy g’oyalar bilan sug’orilgan bwlib, 

madaniyatning moshiyati va xususiyatlarini belgilaydi. Shunday ekan, Wzbekiston 

ёshlari, ziёlilaridan tortib oddiy fuqaroning ongidan milliy mafkuraning asosini 

yaratish va milliy g’oyani shakllantirishda mushim omillarni ishlab chiqish 

bugungi kunimizning asosiy talabi bwlib qolmoqda. Negaki, shar bir fuqaro 

malum bir ijtimoiy gurushning vakili sifatida maydonga chiqadi va wsha 

gurushlarning (ishchilar gurushi, deshqonlar gurushi, talabalar gurushi va 

shokazo) dunёqarashi va manfaatlarini ifodalaydi. Ammo milliy g’oyani 

shakllantirishda shar bir fuqaroning shaёtiy faoliyati, ijodiёtining moshiyati va 

g’oyaviy ywnalishi, obektiv ashamiyati mushim rol wynaydi. Agar fuqaro 

jamiyatda rwy beraёtgan shaёt voqeliklarni rostgwylik bilan tushunib, wz 

manfaatlariga tenglashtirsa, u sholda kelajagi buyuk bwladigan davlatimizning 

poydevoriga g’isht qwygan bwladi.  

 

Ёshlarning ongiga milliy g’oyani singdirish uchun avvalo ularning tarbiyasi 

va bilim saviyasi bilan muntazam shug’ullanish lozim. Ularga bilim berish 

bilangina chegaralanib qolmasdan, shar bir narsaga tanqidiy nazar bilan qarab, 

uning asl moshiyatini uqib, keraksiz narsalar va turli diniy-ekstremistik g’oyalar 

bilan boshini chalg’itmasdan zamonaviy barkamol milliy madaniyatini, ota-

bobolarimizdan meros bwlib qolaёtgan urf-odatlarni wrganish bilan boyitib 

borishlari lozim. Negaki, wtmish malaniyat ёdgorliklari malum, tarixiy sharoit 

bilan, shu tarixiy sharoitdagi iqtisodiy-ijtimoiy shaёt xalqlarning maishiy turmushi 

va urf-odatlari bilan tanishtiradi. Shuningdek milliy mafkurani yaratishda moddiy 

va manaviy madaniyat namunalari katta ijtimoiy tarbiyaviy ashamiyatga egadir. 

Bu namunalar kishilardagi eng yaxshi fazilatlarini takomillashtirishga, ularda 

insonparvarlik, dwstlik, shalollik, qashramonlik, meshnatsevarlik kabi 

xususiyatlarni mustaxkamlashga katta ёrdam beradi. Shu bilan birga manaviy 

madaniyatning durdona asarlari estetik tarbiyaning mushim omillaridan biri 

sifatida asrdan-asrga wz sifatini saqlab kelmoqda. 

---

 

4