Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

119
Ота-онага яхшилик қилиш одоби
Ота­онадан олдинга ўтиб юрмаслик, улардан юқорига 
чиқиб ўтирмаслик, насиҳатларидан аччиқлан мас лик, 
улар дан олдин таомга қўл чўзмаслик, ухла ганида юқо­
рида ётмаслик ва буюрганларини бажариш кабилар ота­
онага яхшилик қилиш одобига киради.
ﮢ ﮡ ﮠ
ﮟ
ﮞ ﮝ ﮜ ﮛ ﮚ ﮙ ﮘ ﮗ
ﮮ ﮭ ﮬ ﮫ ﮪ ﮩ ﮨ ﮧ ﮦ ﮥ ﮤ ﮣ
ﯚ ﯙ ﯘ ﯗ ﯖ ﯕ ﯔ ﯓ ﮱ ﮰ ﮯ
ﯟ ﯞ ﯝ ﯜ ﯛ
«Раббингиз, Унинг Ўзигагина ибодат қили шин гиз-
ни ҳамда ота-онага яхшилик қилишни амр этди. 
(Эй инсон!)
Агар уларнинг бири ёки ҳар иккиси ҳу-
зурингда кексалик ёшига етсалар, уларга “Уф!..” дема 
ва уларни жеркима! Уларга 
(доимо)
 ёқимли сўз айт!
Уларга меҳрибонлик билан, хорлик қанотини паст 
тут ва 
(дуода)
 айт: “Эй Раббим! Мени 
(улар)
 гў даклик 
чоғимда тарбиялаганларидек, Сен ҳам уларга раҳм 
қилгин!”»
(Исро, 23–24)
.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким ота­
сига ғазаб билан четни кўрсатса, у яхши қил мабди”, де
­
дилар 
(“Мажмаи завоид”, 28-жилд)
.
Ойша онамиздан (розияллоҳу анҳо) ривоят қи лина­
ди: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳузур ла­
рига бир киши билан бир чол келди. Шунда Расулуллоҳ 
(соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ҳой, ёнингдаги ким?” де
­
дилар. У: “Отам”, деди. Шунда: “Олдинда юрма, ундан ол
­
дин ўтирма, исмини айтиб чақирма ва уни ҳақоратлама”, 
дедилар 
(“Мажмаи завоид”, 28-жилд)
.
Шундай одоб билан шарафланган улуғларимиз ҳаё­
тидан намуналар: 
www.muslim.uz

---

120
Оилада фарзанд тарбияси
“Уйунул ахбор” китобида кел ти ри лади. Умар ибн Зайд­
дан: “Ўғлингнинг сенга бўлган меҳрибонлиги қандай?” 
деб сўралди. У киши: “Кундуз орқамдан, кечаси олдимда 
юради ва ундан юқорида ётаман”, деди. 
Яъни, Умар ибн 
Зайднинг ўғли отасини ҳурмат лаб, кундузи орқароқда, ке-
часи қоқилиб, чуқур-чаноққа тушиб кетмасин, деб олдинда 
юрар экан.
“Мажмаи завоид” муаллифи ривоят қилади. Абу Ғас­
сон аз­Забий дейди: «Отам билан иссиқда пиёда кета
­
ётган эдик, олдимиздан Абу Ҳурайра чиқиб қолди. Абу 
Ҳурайра: “Ёнингдаги ким?” деди. Мен унга: “Отам”, деб 
жавоб бердим. У: “Отангдан олдин юр ма, орқасида ёки 
ёнида юргин, юрганда орала рингдан киши ўтадиган бўл­
масин. Отанг ётган уйнинг томида юрма. Отангнинг на
­
зари тушган гўштни ема, отанг нинг егиси келган бўлиши 
мумкин», деди.
Мансурнинг мажлисида Солиҳ Аббосий қатнашди ва 
гапида “Раҳматли отам” деган сўзни кўп ишлат ди. Шун
­
да хизматкор Робеъ: “Мўминлар амирининг ҳузу рида 
раҳматли отам деган сўзни кўп айтмагин”, деди. Шунда 
Солиҳ: “Мен сени қойимайман, чунки сен ота лаззатини 
татимагансан”, деди. Мансур та бас сум қилиб: “Бу Ҳошим 
қабиласидан бўлган кишиларга ташланганларнинг жазо
­
сидир”, деди.
Ибн Ҳиббон “Саҳиҳ”ида ривоят қилади: Бир киши 
Абу Дардога: «Отам мени қўймай (зўр лаб) уйлан тирди. 
Эн ди бўлса, менга унинг жавобини (талоғини) беришни 
буюради, мен энди нима қилай?” деди. Абу Дардо: “Мен 
отангга оқ бўлишга буюрмайман ва хо ти нингни талоқ 
қилишга ҳам буюрмайман. Хоҳ ласанг, Ра сулуллоҳдан 
(сол лаллоҳу алайҳи ва саллам) эшит га нимни айтиб бе
­
раман: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ота 
жаннат эшигининг ўртаси, бас, у эшик ни ҳимоя қилгин. 
Агар хоҳласанг, тарк қилгин”, де дилар».
Ибн Можа ва Ибн Ҳиббон “Саҳиҳ”да Ибн Умар дан 
(ро зияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Менинг хо тиним 
www.muslim.uz

---