Усмонхон алимов

Қўшнига яхши муомалада бўлиш. 
Яхши қўшни бў­
лиш учун киши яхши муносабатни йўлга қўйиши керак. 
Масалан, мусибат етганида таъзия билдириш, хурсанд
­
чилик куни муборакбод қилиш, касал бўл ганида бориб 
кўриш, учрашганида салом бериш, динига ва дунёсига 
фойда берадиган йўлга бошлаш, қурби етганча эҳтиром 
кўрсатиш кабилар.
Хароитий, Табароний Амр ибн Шуайбдан ривоят қи­
лади. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва сал лам): 
www.muslim.uz

---

132
Оилада фарзанд тарбияси
“...Қўшни ҳақи нима эканини биласанми? Агар ёрдам 
сўраса, ёрдам бериш, қарз сўраса, қарз бериш, фақир 
(муҳтож) бўлиб қолса, егулик бериш, касал бўлса, бо
­
риб кўриш, унга яхшилик етса, қутлаш, мусибат етса, 
таскин бериш, вафот этса, жанозасида иштирок этиш, 
унинг изнисиз ўз уйини баланд қилиб қурмаслик, қо­
зонда қовурилаётган гўшт ҳиди билан озор бермаслик 
(гўштдан унга ҳам бериш)...” деб мар ҳамат қилдилар.
Абу Довуд агар қўшнисининг туяси ёки қўйи ўлса, 
ўрнига ўзиникини олиб чиқиб берарди. Хоразмийнинг 
“Муфидул улум” китобида кел ти рилишича, Абдуллоҳ ибн 
Муборакнинг яҳудий қўшниси бор эди. Бир куни у уйи
­
ни сотмоқчи бўлди. Унга: “Қанчага сотасан?” дедилар. У: 
“Икки мингга”, деди. Унга: “Уйингнинг нар хи минг”, де
­
дилар. Яҳудий: “Тўғри, лекин қўшним Абдуллоҳ ибн Му­
борак учун ҳам яна минг қўшасизлар”, деди. Бу хабар 
Абдуллоҳ ибн Муборакка етказилганида, у киши яҳудийни 
чақириб, ҳовлининг пулини берди ва: “Уйни сотма”, деди. 
Агар яҳудийга Ибн Муборакдек чиройли хулқли инсон 
йўлиқмаганида, у уйни со тиш дан қайтмасди.
Қўшнининг озори
(азияти)
ни кўтариш. 
Инсон қўш­
нисидан етажак озорларга сабр қилиши, унга эъти бор­
ли ва кечиримли бўлмоғи, иложи борича меҳри бонлик 
қилиши ҳам фазилатдир. 
Ҳаририй айтадилар: “Қўшнини ҳурмат қил, гарчи зулм 
қилса ҳам”. Шубҳасиз, нодонлик қилганга меҳ рибонлик, 
ёмон лик қилганга яхшилик қилган ва зулм ўтказганни 
кечирган киши қиёмат кунида олий мар табада бўлади.
Баззоз ва Табароний Уббода ибн Сомитдан (розияллоҳу 
анҳу) ривоят қилади.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Сиз лар га 
Аллоҳ унинг сабаби билан юксак даражаларга кўтара­
диган нарсанинг хабарини берайми?” – дедилар. “Ҳа, 
Аллоҳнинг расули”, дедилар. Расулуллоҳ (сол лаллоҳу 
алайҳи ва саллам): “Сенга нодонлик қилганга меҳрибон 
бўл, сенга зулм қилганни кечир, сени маҳ рум қилганга 
www.muslim.uz

---