Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

367
сўрашишга ботинолмасдик. Ёнимизда ўтирган партадош 
қизга ножўя гап гапириш у ёқда турсин, ёмон хаёлга ҳам 
бормасдик.
Кўрганим бу ҳолатдаги қизларнинг бундай “эркинли­
ги”ни, йигитларга бўлган муомаладаги беҳаёликни биз
­
нинг даврда мутлақо тасаввур қилиб бўлмасди. Раҳмат ли 
ота­онам бир гапни кўп такрорларди: “Ўғлим, ўғрилик 
ва ҳаёсизликдан сақлангин”. Шунда отам ҳаёсизлик нима 
эка нини тушунтириб, бундай деган: “Ҳаёсизлик биров
­
нинг қизи ёки аёлига нисбатан ғаразли назар ва муома­
ладир. Бу эса оқибатда кишини шарманда қилиб, “зино
­
кор” деган ўчмас тамғани босади”. 
Отамнинг бу ўгитлари бир умрга татигулик бўлиб эсим
­
да қолган. Ҳозир эса ушбу насиҳатни фарзандла римга уқ­
тириб боряпман. Наҳотки, бу йигит­қизларнинг ота­онала
­
ри ҳам ёшликларида ушбу тарбияни ота­оналаридан олма
­
ган бўлишса? Наҳотки, бугун бу даражага келиб қолган ўз 
нуридийдаларининг тақдирига ота­оналар шунча бепар
­
во бўлишса? Наҳотки, орият, йигитлик шаънини жонидан 
ҳам устун қўйган боболаримиз авлоди бўлса бу йигитлар? 
Наҳотки, ҳаёлари устун келиб бошқалар тугул, оталари ва 
ака­укаларининг юзларига тик боқолмаган муниса онала
­
римиз авлоди бўлса бу қизлар?
Бугунги ёшлар мактаб ва коллежларда олиб бори­
лаётган таълим­тарбия тизимининг қатъий назорати да 
бўлиб, барчаси кўнгилдагидек. Буни мен коллеж ўқи тув­
чиси бўлганим учун айтаётганим йўқ. Ҳақи қатан, давла
­
тимиз таълим тизимида жуда тўғри йўлдан бормоқда. 
Бу борада ҳеч бир муаммо йўқ. Бугун, юртимиз Раҳбари 
миллийликка катта эътибор бериб турган бир маҳалда, 
ёшларимизнинг келажаги учун қайғураётган бир палла
­
да, вақтларини бундай ножўя ишларга сарфлаётган ёш
­
ларнинг тарбиясига масъул бўлганлар нега эътиборсиз?
Хўш, ота­оналар қайси жиҳатларда эътиборсизлик ва 
лоқайдликка йўл қўйишмоқда? Фарзандлар қандай қи­
либ бундай енгил­елпи ҳолатга тушишяпти?
www.muslim.uz

---

368
Оилада фарзанд тарбияси
Хулоса ўрнида шуни айтиш мумкин. Бугунги кунда тех
­
ника, ахборот воситалари ривожланди. Бунинг қулайлик 
томонлари жуда кўп, албатта. Аммо зарарли томонлари 
ҳам етарлича эканига баъзи ота­оналар эътибор бериш
­
маяпти. Компютер ёрдамида интернетдаги турли хил 
сайтлардан фойдаланиш, ярим яланғоч суратлар таъси
­
ри, сунъий йўлдош узатмаси орқали турли ҳаёсиз филм
­
ларни кўриш, бетайин чет эл мусиқаларини тинглаш... бу 
иллатларнинг барчаси жам бўлиб, айрим ёшларни бундай 
ҳаёсизликлар уммонига бошлаётганига амин бўлдим”.
Дарҳақиқат, бу устознинг жон куйдириб айтган гап­
лари жуда ўринли. Бугун тараққиёт замонаси, барча мам
­
лакатлар ёшлари қатори бизнинг ёшларимиз ҳам барча 
жабҳаларда етук бўлиши учун замонавий техника ва ах
­
борот воситаларидан тўғри маънода фойда ла нишга ҳақ­
лидир. Бироқ ота­она ўз фарзандларининг бу воситалар
­
дан ноўрин фойдаланишлари олдини олса, юқоридаги 
каби ёмон ҳолатлар юз бермайди. Хал қи мизда нақл бор: 
“Кейинги пушаймон – ўзингга душман”.
Кўпгина мактаб ва коллеж раҳбарлари айтишларича, 
аксарият ўқувчи йигит­қизлар ўртасида яна бир иллат, 
хат ёки мобил телефон орқали “SMS” ёзиш авжига чиққан. 
Уларнинг мазмуни севги­муҳаббат ҳақидаги шеърлардан 
иборатлиги, уларни эса ўқувчи қиз­йигитлар чирой ва 
безак бериб ёзишлари, қўл телефонида бир­бирларига 
жўнатиб, дарсдан чалғишлари кўпайгани сир эмас. 
Хўш, уларга мазкур ёшда телефондан фойдаланиш 
шунчалар муҳимми? Ахир улар ўзлари билмаган ҳолда 
дарс вақтини нималарга сарф қилишяпти? Ошиқ­
маъшу қаликка ҳали жуда эрта эмасми? Бундай фарзанд
­
ларнинг ота­оналари тарбия жараёнларида наҳотки бо
­
лаларининг ибосига, ҳаёсига эътибор қаратмайди? Бу 
ҳолатлар қизлар орасида ҳам кўп учраётгани ота­она
­
лари учун номусли ҳолат эмасми? Қайси бир ота­она 
қизининг ҳа ли балоғатга етмасдан туриб, синфдошига 
ҳеч тап тортмасдан, уялмасдан севги хати ёзишини хо
­
www.muslim.uz

---