Usmanova N. Yu. Iqtisodiyot va moliyaviy menejment

7.2. Kadrlar, ularning tarkibiy tuzilmasi. Kadrlar tanlash
va uni joy-joyiga qo`yish. 
Kadrlar (xodimlar)
– bu muayyan kasbni egallash bo`yicha tayyorgarlikni 
o`tgan, amaliy tajriba va mehnat ko`nikmasiga ega bo`lgan ishlab chiqarish 
sohasida ish bilan band bo`lgan kishilardir. 

---

96 
Kadrlarga bo`lgan talabni aniqlash, ularni tayyorlash va qayta tayyorlash, 
ulardan okilona foydalanish, kadrlarning mehnati bo`yicha rejalashtirish va 
hisobga olish va boshqa yo`nalishlar bilan mujassamlashtirish uchun xodimlarni 
guruhlarga ajratish kerak bo`ladi, ya`ni tasniflash zarur. 
Ishlab chiqarish, xo`jalik faoliyatida qatnashishiga qarab sanoat tarmog`ida 
band bo`lgan barcha kadrlar ikki guruhga bo`linadi: 
❖
sanoat ishlab chiqarish xodimlari; 
❖
nosanoat ishlab chiqarish xodimlari; 
Mahsulot ishlab chiqarish doirasida band bo`lgan xodimlarning barchasi 
sanoat ishlab chiqarish xodimlari guruhiga kiradi. Sanoat ishlab chiqarish 
xodimlari o`z navbatida bajaradigan funktsiyasining tavsifiga qarab quyidagi 
kategoriyalarga bo`linadi: 
1. Ishchi xodimlar; 
2. Muhandis-texnik xodimlar; 
3. Xizmatchilar; 
4. Ish bajaruvchi kichik xodimlar; 
5. Qorovullar va o`t o`chiruvchilar, ya`ni korxonani qo`riqlaydigan va 
yong`indan muhofaza qiluvchi xodimlar. 
Sanoat ishlab chiqarish xodimlarning eng muhim va juda ko`p qismi – bu 
ishchilar bo`lib, ular mahsulot ishlab chiqarish (ish bajarish, xizmat ko`rsatish)da 
bevosita qatnashadilar, jihozlarni ta`mirlash, mehnat buyumlari va tayyor mahsu-
lotni bir yerdan ikkinchi joyga tashiydilar va nihoyat ta`mirlash – qurish ishlarini 
bajaradilar. 
Ishchilardan keyingi o`rinda 
muhandis-texnik xodimlar
turadi va ular 
rahbar xodimlar hisoblanadi. Ularga direktorlar, boshqaruvchilar, ularning 
muovinlari, bosh mutaxassislar, xizmat ko`rsatish bo`limlarining rahbarlari kiradi.