Uslubiy majmua

Ikkinchi guruh jamiyat va tabiatning o„zaro ta‟siri natijasida yuzaga keladigan 
muammolar
bo‗lib, ular odamlarni energiya, yonilg‗i, chuchuk suv, xom ashyo resurslari va shu 
kabilar bilan ta‘minlash kabilardir. Bu guruhga ekologik muammolar, shuningdek Jahon okeani 
va kosmik fazoni o‗zlashtirish ham kiradi. 
Uchinchi guruhni «inson – jamiyat» tizimi bilan bog„liq muammolar ya‟ni
demografiya muammosi, sog‗liqni saqlash, ta‘lim, xalqaro terrorizm tahdidi ma‘naviyat 
masalalari va shu kabilardir. 
U yoki bu muammoning muayyan guruhga kiritilishi ma‘lum darajada shartli xususiyat 
kasb etadi va muhim omillarga, ularni ajratish asoslariga bog‗liq bo‗ladi. SHu sababli har qanday 
tasnif masala echimining uzil-kesil varianti sifatida emas, balki murakkab tizimni qayta 
tuzishning global muammolar o‗zaro aloqasi tabiatini yaxshiroq tushunishga ko‗maklashadigan 
usullaridan biri sifatida qaralishi lozim.
Endi butun insoniyatga jiddiy xavf tug‗dirayotgan eng muhim muammolarga qisqacha 
tavsif beramiz.
Asosiy global muammolar tizimi
. Hozirgi davrning global muammolari o‗z holatini 
zamonda tinimsiz o‗zgartiradigan yagona, faol va ochiq tizim hisoblanadi, chunki unga 
umuminsoniy ahamiyatga molik bo‗lgan yangi muammolar kirishi, avvalgi muammolar esa, 
ularning echilishiga qarab, yo‗qolishi mumkin. Rim klubining asoschisi va birinchi prezidenti 
A.Pechchei bu holatga e‘tiborni qaratib, insoniyat qarshisida ko‗ndalang bo‗lgan aksariyat 
muammolar «bir-biri bilan mahkam chirmashib oldi, ulkan sprut changali yanglig‗ butun 
sayyorani o‗z iskanjasiga olmoqda... echilmagan muammolar soni o‗sib bormoqda, ular yanada 
murakkabroq tus olmoqda, ularning chirmashuvi yanada chigallashmoqda, ularning «iskanjasi» 
esa sayyoramizni o‗z changalida tobora qattiqroq siqmoqda», 
1
deb yozgan edi.
Ammo global ziddiyatlar tuguni qanchalik chigal bo‗lmasin, uni fan va falsafa yordamida 
echish, ya‘ni sababni oqibatdan, muhim tafsilotlarni ikkinchi darajali tafsilotlardan, ob‘ektivni 
sub‘ektivdan farqlash uchun nazariy jihatdan anglab etish lozim. Dunyo miqyosidagi 
jarayonlarga ta‘sir ko‗rsatish uchun odamlarning imkoniyatlari va resurslari cheklanganini 
hisobga olib, muammolarning qaysi biri darhol echishni talab qilishi va qaysi biri ikkinchi 
darajali ahamiyat kasb etishini ham farqlash muhimdir.