Ушбу «Гистология» маъруза матнлари кафедра =арорига асосан аду ы=ув услубий щайъати томонидан (1999 йил 4 сентябрь) =ылланишга тавсия этилган

Suyaklarning o’zaro birlashuvi 
Suyaklararo bog’lanish harakatsiz (sindesmozlar, simfizlar, sinxondrozlar va 
sinostozlar) va erkin harakatli bo’g’imlar shaklida bo’lishi mumkin. Sin-desmozlar-
suyaklarning o’zaro zich tolali biriktiruvchi to’qima orqali birlashuvidir. Bunda pishiq 
kollagen tolalar qo’shni suyaklar to’qimasiga teshib kiradi va u bilan tutashib ketadi. 
Sindesmozlarga kalla suyak-larining bog’lanishi misol bo’la oladi. Sinxond-rozlar-
suyakning tog’ay to’qimasi yordamida birla-shuvidir. Bunda asosan tolali tog’ay 
ishtirok etadi. Har bir disk tashqi tolali fibroz halqa va yumshoqroq bo’lgan pulpoz 
markazdan iborat. Pulpoz markaz yosh bolalarda asosan gomogen moddadan iborat. 7-
8 yoshda unda kollagen tolalar va tog’ay hujayralar paydo bo’ladi. Тolalar miqdori bola 
ulg’aygan sari oshib boradi va 20-23 yoshga kelib pulpoz markaz tolali tog’ay tusini 
oladi. 
Simfizlar-suyaklarning tog’ay va biriktiruvchi to’qima orqali birlashuvi, qov 
suyaklarning birlashuvi bunga misol bo’la oladi. Bunda ikki qov suyagi o’zaro 
mustahkam zich tolali biriktiruvchi to’qima yordamida birlashadi. Тog’ay to’qimasi esa 
faqatgina ikkala kov suyagining yuzasida joylashadi.Chanoq suyaklaridagi bu simfiz 
birlashuv ayol ko’zi yorishi vaqtida cho’zilib, homilaning tug’ilishiga imkon yaratib 
beradi. 
Sinostozlar-ikki suyakning bir-biri bilan o’ta mustahkam birlashuvi bo’lib, bunga 
chanoq suyaklarining tutashuvi misoldir. Ajralgan birlashuvlar yoki bo’g’imlarda 
suyaklarning bir-biriga tegib turuvchi yuzalari tog’ay bilan qoplangan. Ular orasida 
ba’zan oraliq tog’ay meniski bo’lishi mumkin. Bo’g’imlar kapsula bilan o’ralgan. 
Bo’g’imlar orasida sinovial suyuqlik bo’lib, u harakatning erkin kechishini ta’minlaydi. 
Suyaklar yuzasini qoplovchi tog’ay bo’g’im tog’ayi deb ataladi. Bo’g’im tog’ayida 
mayda, yassilashgan xondrotsitlar joylashadi. Ularning ostida tipik xondrotsitlar izogen 
gruppalar hosil qiladi. Тog’ay to’qimasining suyak bilan chegarasida ohaklangan 
tog’ayni va yangi hosil bo’layotgan suyak to’qimasini ko’rish mumkin. 
Bo’g’im kapsulasi tashqi fibroz qavat va ichki sinovial pardadan iborat. Тashqi 
qavat zich tolali biriktiruvchi to’qimadan tuzilgan. Ichki pardada esa bo’g’im 
bo’shlig’iga qaragan qoplovchi qavat, uning ostida esa kollagen elastik tolalar qavatlari 
farqlanadi. Ichki qoplovchi qavat sinoviotsit hujayralaridan tashkil topadi. Bu 
hujayralar bir turda bo’lmay, ular orasida sinovial fibroblastlar, makrofaglar va kam 
differensiallashgan hujayralarni ko’rish mumkin. 
Mustahkamlash uchun savollar 
1.
Suyak to’qimasining tuzilishi. 
2.
Suyakning qanday xillarini bilasiz? 
3.
Suyakning rivojlanishining necha usuli bor? 

---