Ушбу «Гистология» маъруза матнлари кафедра =арорига асосан аду ы=ув услубий щайъати томонидан (1999 йил 4 сентябрь) =ылланишга тавсия этилган

Fibroblastlar 
Fibroblastlar (lat. fibra-tola, yunon. blastos - kurtak) biriktiruvchi to’qimaning 
asosiy hujayra elementlaridan hisoblanadi. Fibroblastlar yirik noto’g’ri shakldagi 
hujayra bo’lib, qobig’i bir talay uzun o’simtalar hosil qiladi. Sitoplazma chegarasi faqat 
elektron mikroskopdagina aniq ko’rinadi. Fibroblastlar sitoplazmasida ikki qism: 
tashqi-ektoplazma, ichki-endoplazma tafovut qilinadi. 
Fibroblast yadrosi yirik, cho’zinchoq shaklda bo’lib, o’zida asosan mayda 
euxromatin tutadi. Kam dif-ferensiallashgan fibroblastlar yadrosida bir yoki bir nechta 
yadrocha uchraydi. Hujayra differensiallanishi davomida yadrochalar yo’qolib boradi. 
Hujayra sito-plazmasining submikroskopik tuzilishi ham dif-ferensiallanish darajasiga 
bog’liqdir. Kam diffe-rensiallashgan fibroblastlarda hujayra organel-lalari hali unchalik 
taraqqiy etmagandir. Diffe-rensiallanish davomida fibroblastlar sintez qobi-liyatiga ega 
bo’lgan aktiv hujayralarga aylanadi. 
Sitoplazmada juda yaxshi rivojlangan endo-plazmatik to’r, Golji kompleksi, 
mitoxondriyalarni, lizosomalarni ko’rish mumkin. 
Fibroblastlar sitoplazmasida, asosan, soxta oyoq-larda diametri 6-7 nm 
mikrofibrillalar yoki qisqaruvchi ipchalar joylashadi. Biriktiruvchi to’qimada turli 
darajada yetilgan fibroblast hujay-ralari uchrashi mumkin. Ular kam differensiallashgan 
yosh fibroblastlar, yetuk fibroblastlar va fibro-sitlarni o’z ichiga oladi. Yosh 
fibroblastlar mitoz yo’li bilan ko’payish qobiliyatiga ega bo’lib, ularda oqsil sintezi sust 
darajada bo’ladi. Funksional jihatdan eng aktiv hujayralar bo’lib yetuk fibroblastlar 
hisoblanadi. Fibrotsitlar-fibroblastlarning defi-nitiv shakli bo’lib, bu hujayralarda 
organellalar keskin kamaygan bo’ladi. 
Ba’zi bir sharoitlarda fibroblastlar silliq mushak hujayralariga o’xshash bo’lgan 
miofib-roblastlarga aylanishi mumkin. Miofibroblastlar silliq mushak hujayralaridan 
juda yaxshi taraqqiy etgan endoplazmatik to’r tutishi bilan farqlanadi. 
Fibroblast hujayralari embrionda mezenxima hujayralaridan, voyaga yetgan 
organizmda esa o’zak hujayralardan hosil bo’ladi. Dastavval fibro-blastlarning 
boshlang’ich hujayralari differensial-lashib, ulardan yosh fibroblastlar, so’ngra esa 
yetuk fibroblastlar hosil bo’ladi.