Ушбу «Гистология» маъруза матнлари кафедра =арорига асосан аду ы=ув услубий щайъати томонидан (1999 йил 4 сентябрь) =ылланишга тавсия этилган

Qorong’i maydonli mikroskopda ko’rish.
Bu mikroskopning tuzilishi va unda 
preparatlarni ko’rish prinsipi yorug’ maydonli mikroskopdagi bilan deyarli bir xil 
bo’lib, u tirik hujayra va to’qima tuzilma-larini o’rganishga mo’ljallangan. Unda 
hujayrani qorong’i mayonda ko’rish maxsus kondensor yordamida amalga oshiriladi, 
ya’ni yorug’lik nuri kondensor orqali ob’ektga qiyalatib tushiriladi. 

---

7 

Fazali kontrast mikroskopda ko’rish.
Bo’yalmagan tirik hujayralar, odatda, 
yorug’lik nurini tutib qolmasdan, o’zidan o’tkazib yuboradi. Shuning uchun ular 
mikroskopda ko’rinmaydi yoki anglab bo’lmas darajada ko’rinadi. Ularni ko’rish 
uchun tegishli bo’yoqlar bilan bo’yashga to’g’ri keladi. Fazali kontrast mikroskopiya 
usuli o’rganilayotgan bo’yalmagan tuzilmalarning bizga zarur bo’lgan kontrastligini 
ta’minlaydi. Kontrast-likni odatda, ob’ektivdagi fazali plastinka deb ataladigan 
kondensorga o’rnatilgan maxsus halqa diafragma hosil qiladi. Ob’ektni qanchalik 
yaxshi ko’rish nurning qancha sinishiga bog’liq, yorug’lik nuri ob’ektdan qancha tez 
o’tsa, uning yoritilishi, demak, kontrastligi shuncha ortadi, binobarin, hujayra 
tuzilmalari ham shunga yarasha yaxshi ko’rinadi. 
Interferension mikroskopda ko’rish.
Mazkur mikroskopda ko’rish usuli fazali 
kontrast mikros-kopda ko’rishga o’xshasada, unga nisbatan ko’proq imkoniyatga ega. 
Interferension usulda bo’yalgan preparatlarning yadrosi, odatda, qizilga, sitoplazmasi 
esa zangori rangga bo’yaladi. 

Lyuminessent mikroskopda ko’rish.
Lyuminessen-siyada qator moddalarning 
atomlari qisqa to’lqinli nurlanishni yutar ekan, u qo’zg’algan holatga keladi. Ularning 
qo’zg’algan holatdan normal holatga o’tishi esa yorug’likni katta to’lqin uzunligida 
tarqatib yuborish hisobiga bo’ladi. Binobarin, gistologik preparat unga nur ta’sir qilish 
vaqtida hosil bo’lgan energiya hisobiga nurlanadi, ya’ni flyuoressensiyalanadi. 
Binafsha nurlar yoki to’lqin uzunligi 0,27-0,4 mkm li spektrning ko’k qismi yorug’lik 
manbai bo’lib xizmat qiladi.