Urganch davlat universiteti iqtisodiyot fakultet iqtisodiyot kafedrasi


Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning asosiy usullari va shakllari



Download 80,18 Kb.
bet3/12
Sana24.12.2022
Hajmi80,18 Kb.
#895723
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Kurs ishi NAMUNA

1.2. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning asosiy usullari va shakllari
Iqtisodiyot o‘zini-o‘zi tartibga solish davrida bozor mexanizmi uzoq vaqt mobaynida iqtisodiyotni tartibga solishning yagona mexanizmi bo'ldi. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish zarurati va uni bozor bilan uyg‘unlashtirish biroz keyinroq yuzaga keldi. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning rivojlanishini ikki yirik bosqichga bo‘lish mumkin: 1. Ikkinchi jahon urushiga qadar; 2. Ikkinchi jahon urushidan keyin. Birinchi bosqichda davlat xususiy kapitalni takror ishlab chiqarilishi uchun qulay shart-sharoitlar yaratib berdi: mehnat, soliq, savdo va ijtimoiy qonunchilik asoslari ishlab chiqildi. Erkin raqobat davrida davlat harbiy zavodlar va temiryo‘l qurilishida xususiy kapitalni kengaytirish yo‘li bilan xo‘jalik jarayonida ishtirok etishni boshladi. Shu bilan birga davlat alohida sohalarni tartibga solishni boshlaydi (agrar soha, pul-kredit) va boshqalar. Ikkinchi bosqichda bir qator davlatlar tarmoqlami rejalashtirishga, milliy va hududiy rivojlanishni dasturlashtirishga, davlatning budjet-kredit sohasida iqtisodiyotni tartibga solish faolligini oshirishdi. Iqtisodiy rivojlanishda davlat aralashuvi umumiqtisodiy xususiyatga ega bo‘lib, davlat uzoq muddatli strategik maqsadlami ishlab chiqdi. Bu bosqich integratsion ittifoqlar doirasida xalqaro darajadagi o‘rta muddatli umumdavlat kelishuvlari bo‘yicha davlat faoliyatlarini tavsiflaydi. (El, 0 ‘DCT va b.). Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish xususiy kapitalni takror ishlab chiqarilishi uchun qulay sharoit yaratishdan to iqtisodiy hamkorlik doirasida o‘rta muddatli umumdavlat dasturini xalqaro kelishuvlar darajasigacha bo‘lgan yo‘li bosib o‘tildi. Hozirgi kunda davlat iqtisodiy tizimda iqtisodiy indikatorlarga faol ta’sir etuvchi yagona va asosiy tartibga soluvchi, muvofiqlashtiruvchi markaziga aylanmoqda, iqtisodiy o‘zgarishlarga qulay sharoit yaratmoqda. Bozor iqtisodiyotini barcha jabhalari tartibga soUshda davlat boshqaruviga zaruriy element sifatida qaraladi. Umumiy holda iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning asosiy maqsadi: 1. Iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikka erishish; 2. Bozomi amal qilishi uchun qulay sharoit yaratish; 3. Iqtisodiy o‘sishning barqarorlik darajasini ta’minlash; 4. Iqtisodiyotda tarkibiy o‘zgarishlami boshqarish; 5. Ijtimoiy taraqqiyotni ta’minlash; 6. Ekologik va demografik muammolami hal etish hisoblanadi. 10 Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solinishi turli uslublar bilan iqtisodiy, qonuniy-ma’muriy va sudlov uslullari bilan amalga oshiriladi. Ushbu uslublar turli vositalardan foydalangan holda turli usullar orqali amalga oshiriladi. U umumiy ko‘rinishda 1.2.1-rasmda keltirilgan. Davlat tomonidan tartibga solish turlari: mutlaq davlat monopoliyasi (sobiq ittifoq va boshqa davlatlar) va iqtisodiy erkinlik darajalari, ya’ni bu darajalar o‘rtasida bir qator oraliq ko‘rinishlari mavjud bo‘ladi (Xitoyda bozor sotsializmi, Germaniya va Avstriyada ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyoti, Shvetsiya aralash iqtisodiyot modeli va h.k.). Ta’kidlab o'tilgan davlat tomonidan tartibga solish usullari (1.2.2-rasm) to‘g‘ri va egri usullarga bo‘linadi. To‘g‘ri usullarga: davlat subsidiyasi, davlat tadbirkorligi, iqtisodiyotni davlat boshqaruvi tizimi taalluqlidir. Egri usullarga: soliq, jarima, kvotalar, bojxona bojlari va boshqalar taalluqlidir. Indikativ rejalashtirish va davlat dasturlari iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning muhim shakli hisoblanadi. Ushbu iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish usullarini qo‘llashda, unga mos ravishda iqtisodiyotning u yoki bu tomonlarini tartibga solish vositalaridan keng foydalanadi

Iqtisodiyotni tartibga solish uslublari





Download 80,18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish