Urganch davlat universiteti «ilmiy izlanish asoslari» fanidan

Nazorat savollari:

1. 
   Intellekt soʻzining ma’nosi?
   
2. 
   Intyellyektning mazmun moxiyati qanday?
   
3. 
   Intellektual faoliyatning eng muhim turlari qaysilar?
   
4. 
   Butunjahon intellektual mulk tashkiloti (BIMT) ning shiori qanday?
   
5. 
   Intellektual mulk o‘z ichiga ikki asosiy huquqlar sohasini oladi, shuningdek ular qaysilar?
   
6. 
   Sanoat namunalarining mazmun mohiyati qanday?
   

MAVZU: PATYeNT VA LITSENZIYA HUJJATLARI. PATENT EGASINING HUQUQ VA MAJBURIYATLARI.
Reja:

1. 
   Patyent egasining huquq va majburiyatlari.
   
2. 
   Xalqaro patent tasnifi
   
3. 
   Xorijiy patentlashning asosiy tamoyillari va mexanizmlari
   
4. 
   Yevropa va AQSH patyent idorasi va qonunchiligi.
   

Patyent egasining huquq va majburiyatlari
Nihoyat, biz intellektual mulkning muhim atamasi – patent degan tushunchaga yaqin keldik. Ixtiroga patentlar boshqa intellektual mulk ob’ektlarini muhofazalash yuzaga kelgan vaqtdan ancha oldinroq berila boshlangan. Shuning uchun patentni haqli ravishda intellektual mulkning asosiy bosh hujjati deb aytish mumkin, u intellektual mulk huquqlarining asosiy mohiyatini yig‘iq holda aks ettiradi va industrial rivojlanishda yetakchi ro‘l o‘ynaydi.
Patent - so‘zi lotincha patentis so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, ochiq, aniq degan ma’noni bildiradi. Patent ixtirochi va jamiyat o‘rtasidagi o‘ziga xos almashinuv hisoblanadi. Ixtirochi o‘z ijodini jamiyatga ochib beradi, bu bilan texnika taraqqiyoti darajasini oshiradi, buning uchun esa o‘zining patentlangan ixtirosiga davlat tomonidan kafolatlangan mutlaq (monopol) huquqqa ega bo‘ladi.
Patent davlat nomidan sanoat mulki ob’ektiga beriladigan va muayyan hududda muayyan vaqt oralig‘ida amal qiladigan muhofaza hujjatidir.
Patent, o‘z mohiyatiga ko‘ra, ob’ektlarga mutlaq egalik huquqini beradigan hujjat bo‘lganligi sababli muayyan davlatda bunday mutlaq huquqlarni berish masalasi shu davlatning alohida vakolati hisoblanadi. Ma’lumki, bir davlatning patenti ikkinchi davlatning hududida amal qila olmaydi.
Tarixdan ma’lumki, patent huquqi instituti intellektual mulkning birinchi instituti bo‘ldi. Lekin bugungi kunda ham boshqa muhofaza hujjatlari bilan bir qatorda patentning muhimligini hisobga olib, sanoat mulkini norasmiy tarzda patent huquqi deb ataydilar.