Liberal usulida raxbarlik kiluvchi murabiylar. Ma`muriyat bilan yaxshi
munosabatda buladi. Ularning uz xamkasblari, shogirdlarining ota-onalari bilan
8
munosabati xam yukoridagi fazilatlariga kura doim yaxshidir. Lekin undagi
talabchanlik sustligi tufayli, ayrim sportchilar unga nisbatan salbiy munosabatda
buliui mumkin.
Ma`suliyatlik, sergayratlik, jiddiylik, mexnatsevarlik va dilkashlik kabi
fazilartlar umumiy kasbiy xamma murabbiylar uchun bunday kasbiy burch bulib
kolishi kerak.
Sportchining ishga laekatligida va zafari shayligida mashk eng asosiy omil
xisoblansa xam, sportda muvaffakiyatiga erishish uchun yana boshka kator omillar
bu ishga ozmi, kupmi ta`sir kursatadi. Sportda muvaffakiyat kozonish uchun
madad beruvchi tashki omillar (Ditrix Xars buyicha).
I.Turmush tarzi
1.Me`erli tungi uyku
2.Muntazam ravishda bajariluvchi kuch tartibi
3.Xar xil taomlarni iste`mol kilish
4.Spirtli ichimliklar, nikotin, kofeinlardan bosh tovlash.
5.Badanni tugri parvarish kilish.
II.Atrof muxit sharoiti
1. Totuvlik bilan utadigan oyla xaeti
2. Sport jamoasida uz`aro tula ishonch asosiga kurilgan munosabatlar.
Sportchi bilan sportchi, sportchi bilan murabbiy, sportchi bilan shifokor.
3. Mashk paytida, ishda maktabda muvoffikligini saklash.
4. Ishxona va mashk joyiga boradigan yulning yakinligi.
5. Muyayan xududiy va iklimiy xususiyatlar.
6. Murabbiyning texnik va jismoniy barkamolligi darajasi, uning sogligi va
obru e`tibori.
III.Kerakli anjomlar, mashgulot uchun zamin.
1. Talabga tula javob beradigan anjomlar (sport kiyimlari va poyabzallar).
9
2. Talablarga tula javob beradigan sport uskunalar, katta sportda faol
katnashuvchi sportchi turmush tarziga amal kilishi kerak.
Sportchi katta sport faoliyati talabiga tula mos tushuvchi taomlarni iste`mol
kilishi, tunda tula me`erda uxlashi, badanni kizdiruvchi, mast kiluvchi xar kanday
narsalardan voz kechishi, tugri rejalashtirilgan kun tartibigan rioya kilishi (ya`ni uz
mutaxassisligi buyicha bajaradigan ishni bush vaktida kiladigan mashklarning
samara beradigan kilib rejalashtirish) muntazam ravishda parrishlab chiniktirish
lozim.
Oliy darajadagi sportchilar uz maxoratlarini va bilimini muntazam ravishda
oshirish bilan bir katorda uzlari kup narsalarni shu kadar yaxshi bilishlari kerakki,
xar kanday mushkul axvolda, xattoki murabbiy bulmay kolgan goxda, xam eng
murakkab vaziyatlarda vujudga kelgan muamolarni uzlari mustakil ravishda va
tugri xal kila olsinlar.
V.Borzovning murabbiy V.V.Petrovskiy xech kachon rakiblardan kurmaslik,
ular xakida uylamaslik birinchi navbatda uz kuchiga ishonish va xamisha yuksak
natijaga intilish kerak, deb urgatadi. Startta shaylangan sportchi asabi bulsa xam,
kattik bezovta bulsa xam, uzini kulga olishi va sovukkonlik bilan uz kuzlagan
maksadiga erishishga intilish kerak.
Ba`zan sportda muvaffakiyatsizlikka uchrash xollari xam bulib turadi,
kupincha uz maglubiyati garazguylik bilan baxo berishadi. Mayib bulganim ta`sir
kildi, emon sakradim. Shamol xalakit berdi, xakamlar natijani notugri ulchashdi.
Bunday baxonalar kup buladi. Shuning uchun sportchi ertasi kuni uzining
muvaffakiyatsizlikka ushrashining barcha sabablarini taxlil kilib chikibshi kerak,
xar xil sabablar bulishi mumkin, bellashuv orasida utkazilgan mashk yuklamasi
xaddan ogir bulishi, oek-kulning chilini ezish (razminka) juda sust utgan, rakib
oldida yuraksizlik kilingan xakazo. Shuning uchun sportchi uz xatolarini
musobakadan keyin murabbiy bilan birga muxokama kilishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |