Uranni yer ostida tanlab eritmaga o'tkazish usulida qazib olish

QUMDAN VA KO'MIRLI QUMDAN TASHKIL TOPGAN RUDA QATLAMLARINING TABIIY O'TKAZUVCHANLIGIGA EGA BO'LGAN URAN KONLARINING TEXNOLOGIK TURLARI

Texnologik xususiyatlari va tarqalishiga ko'ra gidrogen konlari YOTEO’ usulida qazib olingan usullar orasida eng muhimi hisoblanadi.


23

Sovet ittifoqida amalga oshirilgan sanoat ishlarining tajribasiga ko'ra ularning har biri pastda tavsiflangan uchta turiga bo'linadi. 3.1-jadval Yer ostida tanlab eritmaga o'tkazish usuli bilan qazib olingan uran konlarini geologik- texnologik guruhlash Texnologik guruh ( yer ostida tanlab eritmaga o’tkazish eritmasi uchun ruda o‘tkazuvchanligi bo'yicha)	Texnologik tur (ruda va qoplovchi tog’ jinslari tarkibi va texnologik skvajinalilikni hosil bo'lishi bo'yicha)	Texnologik podtip (ruda tanasi bo‘yicha)
1. Tabiiy o'tkazuvchanlikka ega bo'lgan konlar: yer osti tanlab eritmaga o'tkazishda foydalaniladigan eritma uchun ruda tanasi o'tkazuvchan	1. Qumli va ko‘mir qumli ruda qatlamlarining bo ‘ shliq o‘tkazuvchanligiga ega bo‘lgan konlar	1. Oddiy qatlamli ruda qatlamiga ega bo‘lgan konlar
		2. Murakkablashgan qatlamli ruda qatlamlari mavjud bo‘lgan konlar
		3. Katta bo‘lmagan linza va qatlam holatdagi ruda qatlamlariga ajralgan konlar
	2.Qumli va ko‘mir qumli ruda qatlamlarining bo ‘ shliq-yoriqli o‘tkazuvchanligiga ega bo‘lgan konlar	Tektonik murakkab qatlam holatdagi ruda qatlamlari mavjud bo‘lgan konlar
	3.Parchalanish qobig‘i chegarasida kristalll jinsli va ruda tanasining yoriqli o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lgan konlar	Shakliga tartibsiz ruda tanasi bilan qoplangan konlar
2. Sun’iy ravishda yaratilgano'tkazuvchanlikka ega bo'lgan konlar: texnologik eritma uchun o'tkazuvchanlikka ega ruda tanasi (Kf<0.1 m/sut), lekin sun’iy yaratilgan o'tkazuvchanlikni saqlaydi	Ko‘mirli alevrolitlarning alevrolitlarida bo‘shliq yoriqli past o‘tkazuvchanli konlar Kristalll j inslarda bo ‘ shliq- yoriqli past o‘tkazuvchanli ruda tanasining konlari	Qatlamli ruda qatlmali kondlar 1. Shtokverkovli ruda tanali konlar 2. Qatlamli ruda tanali konlar

Oddiy qatlam shaklida hosil bo'lgan ruda uyumi konlari
Ushbu kichik tipdagi konlari o'rta paleozoy masivlarining kristallli qalqonlari va konsolidatsiyalangan qismlari cho'kindi qoplamasi bilan chegaralanadi. Ko'pincha, ular bir vaqtning o'zida artezan havzalarining qanotlari bo'lgan ko'taruvchilarning muloyim burchak qanotlarida joylashgan bo'ladi.
Rudalardagi asosiy uranli minerallarini qora kumush tashkil etadi, pastki qiymati esa nasturan hisoblanadi. Bundan tashqari rudalarning tarkibida yana chaqmoq tosh va silikat jinslarga mansub bo'lgan minerallar hamda ko‘mir moddalarini uchratishimiz mumkin. Suv o'tkazmaydigan chegaralar(gorizont)da kaolin gidroslyud va kamdan kam hollarda montmorillion ham uchrab turadi. Ba’zi konlarda yer osti suvlari harakati oqibatida rudalarning sho'rlashi ya’ni tuzlashi va ularning tarkibida o'zgarishlar kuzatiladi.
Bunday hollarda rudalarning chetki( yon) qismlari bo'rtib cho'kkan shakliga keladi va yer osti suvlari oqimiga qarab o‘zgaradi(3.1-rasm). Ko‘p


24




hollarda bu jarayon yakunida rollarning kopli yonlari bir tekis shaklda rudalarning chegaralari(gorizont) esa qatori tekis holga keladi.
Artezian havzalarining qanotlarida joylashgan gidrogeologik sharoitlar ko'pgina umumiy xususiyatlarga ega. Gidrogeologik hisob-kitoblarga ko'ra, qatlamlar rudali bo'lmagan holda olinishi mumkin. Konlar suyuq va suvga chidamli qatlamlarni o'z ichiga oladi. Ko'pincha, quyi qatlamlar pastki strukturaviy zaminning toshlariga yotqiziladi, ularning yuzasi esa suv yuzasi uchun asosiy oziqlantirish joylari hisoblanadi.
Suv o'tkazuvchi va suv o'tkazmaydigan chegaralar nafaqat tarkibi balki tuzilishi jihatidan ham bir-biridan farq qiladi.
Suv tashuvchi mahsuldor qatlam qalinligi ma’lum konlarda birinchi metrdan 80-100 metrgacha o'zgaradi, eng kam tarqalgan qiymatlar 10-30 metrni tashkil qiladi. Mahsuldor qatlamlining katta hajmlarda, odatda, o'ziga xos ma'danli gorizontlar osti haqida gapirishning imkoni yo'q: rudaning yo'llari turli darajalarda topilgan bo'lib, bu ishni bajarishda katta qiyinchiliklarga sabab bo'ladi.
Ruda hosil qiluvchi jinslarning tarkibi turli ufqlar uchun ham, bir xil ufqda ham keng tarqalgan