287
hozir, shuncha gap-so‘zlar bo‘lib o‘tgandan so‘ng, tezda
qaytib kelishingni shunday xohlayapmanki! Lekin agar
senga qiyin bo‘lsa, qaytib kelishing shart emas.
P.S. Hozirgina aytgan gapimdan qaytib, sening tez-
roq yetib kelishingni aytish uchun yana qo‘limga ruch-
ka oldim. Lekin sharoit sizlarning iloji boricha tezroq
qaytib kelishlaringni taqozo qilyapti. Men yuqoridagi
gaplarni bemalol ayta olishim uchun tog‘amlarni juda
yaxshi bilaman va mening ularga alohida iltimosim bor.
Otam hozir Lidiyani topib kelish uchun polkovnik For-
ster bilan Londonga jo‘nab ketyapti. Qanaqa qilib top-
moqchi, tasavvur ham qila olmayapman. Lekin uning
hozir juda asabiyligini e’tiborga olsak, biror ishni aql bi-
lan qila oli shiga ham ko‘zim yetmayapti, polkovnik esa
ertaga kech qurun Braytonga qaytib ketishi kerak. Bu
sharoitda tog‘amiz maslahati va yordami ayni muddao
bo‘lgan bo‘lardi. U mening ahvolimni darrov tushunadi
va men ham uning yordam bera olishiga ishonaman».
Xatni o‘qib bo‘lishi bilan Elizabet o‘rnidan sakrab
turib ketdi:
– Qani, ular qani, tog‘amni qayerdan topay?
Elizabet har daqiqani g‘animat bilib, mister Gardi-
nerni izlab ketmoqchi edi. Lekin u eshik oldiga kel-
ganda eshik birdan ochilib, mister Darsi kirib keldi.
Qizning oppoq oqarib ketgani va o‘ziga qarab qadam
tashlaganini ko‘rib, yigit nima qilishni bilmay qoldi. U
Elizabetga bir og‘iz
gap topib aytguncha, butun dar-
di-fikri hozir Lidiyada bo‘lgan qiz unga qarab, dedi:
– Uzr, lekin men hozir ketishim kerak. Muhim bir
ish yuzasidan hoziroq mister Gardinerni topishim ke-
rak. Har daqiqa g‘animat.
– Nima bo‘ldi, menga ayta olasizmi? – odob-axloq
qoidalaridan kelib chiqib, hamdardlik bilan so‘radi
yigit. Biroz o‘tib, qo‘shib qo‘ydi: – Albatta, men sizni
288
ushlab qolishga haqqim yo‘q. Lekin mister va missis
Gardinerlarni topishni menga yoki xizmatchilardan
biriga qo‘yib bering. Sizning mazangiz bo‘lmay qolishi
mumkin, bir o‘zingizni qo‘yib yuborib bo‘lmaydi.
Elizabet o‘z gapida turib olmoqchi edi,
lekin birdan
oyoqlari bo‘shashib ketganini sezib, chindan ham Gar-
dinerlarni bir o‘zi topa olishiga ko‘zi yetmadi. Shuning
uchun xizmatkorlardan birini chaqirdi-da, unga mis-
ter va missis Gardinerlarni topib, ularga tezda meh-
monxonaga yetib kelishlarini aytishni buyurdi. Qiz
hayajonlanganidan zo‘rg‘a-zo‘rg‘a gapirardi.
Xizmatkor
chiqib ketgach, oyoqlarida kuch qolma-
gan Elizabet kresloga cho‘kdi. Uning ko‘rinishi shun-
chalik ayanchli ediki, Darsi uni tashlab chiqib ketish-
ni nojoiz deb bildi va g‘amxo‘rlik bilan so‘radi:
– Oqsochni chaqiraymi? Quvvat beradigan biror
narsa ichib olishingiz kerak. Bir qadah vino quyib be-
raymi? Juda mazangiz yo‘qqa o‘xshaydi.
– Yo‘q, yo‘q, minnatdorman, – hayajonini zo‘rg‘a
bosib, dedi qiz. – Menga hech narsa qilmadi. Men sop-
pa-sog‘man. Faqat hozirgina
Longborndan kelgan yo-
mon xabar meni izdan chiqazdi.
Bu gaplarni ayta turib, qiz o‘zini yig‘idan tiyib tura
olmadi va ancha vaqtgacha gapira olmadi. Mister Dar-
si nima qilishni bilmay, qizga taskin berishga urinib
nimalardir der va unga ayanch bilan termilib turar
edi. Nihoyat, qiz yana gapira boshladi:
– Men hozirgina Jeyndan juda yomon xabar yozilgan
xat oldim. Bu endi baribir hammaga ma’lum bo‘ladi.
Mening eng kichkina singlim qochib ketibdi... mis ter
Uikxem bilan. Ular birga Braytondan jo‘nab ketishibdi.
Siz bu odamni juda yaxshi
bilganingiz uchun ularning
bu qilig‘i nimaligini juda yaxshi tu shunasiz. Singlim-
ning uni ushlab qolish uchun na puli, na tanish-bili-
shi – hech narsasi yo‘q – u tamom bo‘ldi.
Darsi hayronlikdan qotib qoldi.
289
– Axir, men buning oldini olishim mumkin edi-ku!
– battarroq hayajonlanib davom etdi Elizabet. – Men,
uning qanaqaligini juda yaxshi bilgan odam! Mening u
yigit haqida bilganlarimning ozginasini aytib qo‘ysam
bo‘ldi edi. Uning qanday odamligini bilishsa, bu narsa
ro‘y bermagan bo‘lardi. Endi hech nima qilishning iloji
yo‘q!
– Juda achinarli hol! Rosti, menga ham yomon ta’sir
qildi. Lekin xuddi siz aytib berganingizdek bo‘lganiga
aminmisiz? Xatdagi hamma gaplar to‘g‘rimikan?
– Afsuski, ha! Ikkalasi Braytondan yakshanba kuni
tunda
chiqib ketishgan, Londongacha izlarini topish-
gan, lekin u yog‘i noma’lum. Ularning Shotlandiyaga
ketishmagani esa aniq.
– Nimalar qilinibdi? Singlingizni qaytarishga uri-
nishibdimi?
– Otam Londonga ketibdi. Jeyn xatida tog‘am ning
tezroq qaytishini so‘rabdi. Lekin endi hech narsa qilib
bo‘lmasa kerak. Endi hech ish chiqmasligini men
juda yaxshi tushunib turibman. Axir, bunday odam-
ga ta’sir o‘tkazib bo‘ladimi? Hech bo‘lmasa ular topilsa
ham edi, lekin qanday qilib? Hech narsaga ishonma-
yapman. Shunchalik ham bo‘ladimi?
Darsi uning gaplarini tasdiqlagandek, indamay
boshini egdi.
– Axir, menga u haqda aytishgandi! O‘sha paytda
men
bu narsaning oldini olishim
Do'stlaringiz bilan baham: 
