Uo‘K: 53(072) kbk

6.91. 
Kontakt 
tarmog
‘
inidiagnostikalash 
(K.t.d.) 
-
Диагностирование контактной сети – Diagnosis of the contact 
network -
kontakt tarmog‘ining ravon ishlashini ta’minlash, texnik xizmat 
ko‘rsatish va ta’mirlashda ishchi kuchi va vositalarni kamaytirish maqsadida 
undagi qurilmalar holatini aniqlash jarayoni. K.t.d. kontakt tarmog‘iga 
texnik xizmat ko‘rsatish texnologik jarayonining bir qismi bo‘lib, u ob’ekt 
holatini talab etilgan aniqlikda baholash imkonini beradi, ob’ekt texnik 
holatiga tashxic (diagnoz) qo‘yiladi, defekt, uning joyi, turi va sabablari 
aniqlanadi. K.t.d. texnik tizimi texnik vositalar, ob’ektlar va ijrochilar 
majmuasi bo‘lib, uning yordamida o‘rnatilgan tartib-qoidalar va dasturlar 
asosida qo‘yilgan vazifa amalga oshiriladi. K.t.d. texnik vositalari maxsus 
qurilmalar va asboblar majmuasi bo‘lib, u tashqi va kontakt tarmog‘ida 
o‘rnatiladigan turlarga bo‘linadi. Tashqi vositalarga, masalan, kontakt 
tarmog‘i vagon laboratoriyasi va tok o‘tkazuvchi elementlari izolyatsiyasi va 
qizishini masofadan turib xizmat ko‘rsatuvchi xodim yordamida nazorat 
qiluvchi turli asboblar kiradi. Kontakt tarmog‘ida o‘rnatilgan qurilmalardan 

---

301
uning ayrim parametrlarini (masalan, simlari issiqlikdan himoyalshda) 
nazorat qilishdafoydalaniladi. Ushbu qurilmalardan axborotlar optik optik, 
opto-elektron, mexanik qurilmalar (izolyatsion element orqali), radiokanallar 
hamda izolyatsiyalovchi transformatorlar orqali uzatiladi. Kontakt tarmog‘i 
elementlarida o‘rnatilgan datchiklardan olinayotgan signallar avval alohida, 
keyin esa barcha signallarni o‘zaro birlashtiruvchi maxsus dasturlar 
yordamida qayta ishlanadi va tahlil qilinadi. Axborotlar ko‘chma (vagon-
laboratoriya) va statsionar EHM yordamida qayta ishlanadi. Kontakt tarmog‘i 
parametrlari to‘g‘risidagi signallar real vaqt masshtabida kontakt tarmog‘i 
hududi xodimiga tezkor tashxiz ko‘rinishida beriladi. Real vaqt masshtabida 
qayd etish lozim bo‘lmagan signallar va axborotlar statsionar EHMlarda 
qayta ishlanadi hamda kontakt tarmog‘ini ta’mirlash va ishlash 
ishonchliligini oshirishni rejalash bilan shug‘ullanuvchi xodimga uzatiladi.
Kontakt tarmog‘i holatini masofadan turib yoki nazorat qilinayotgan 
ob’ekt bilan bevosita kontaktda bo‘lgan ko‘chma asboblar va qurilmalar 
yordamoda nazorat qilishda ma’lumotlatni tizimlahtirish va tahlil qilish 
maqsadida 
qurilmalar 
pasport 
kartalari 
va 
ulariishdan 
chiqish 
kartochkalaridan foydalaniladi. Pasport kartada har bir qurilma holati va 
ishining o‘zgarishi haqida ma’lumotlar ma’lum ketma-ketlikda aks ettirib 
boriladi, unda har bir qurilmadagi barcha ta’mirlashlar, sinovlar, tezkor 
hamda rejali profilaktika paytidagi to‘liq va qisman ishdan chiqishlar qayd 
etib boriladi. Pasport kartalari komplektida tayanchlar, izolyatorlar, kontakt 
osmalari va b. to‘g‘risida batafsil ma’lumotlar mavjud bo‘ladi. Pasport 
kartalarini to‘ldirish uchun ma’lumotlar vagon-laboratoriya va b. 
manbalardan keladi.
Umumlashga 
ko‘rinishda 
axborotlar 
quyidagi 
to‘rt 
bo‘limga 
guruhlanadi: asosiy xarakteristikalar; nazorat qlinuvchi parametrlar 
mo‘ljallangan ishlar; qurilmalarni ishdan chiqish xarakteristikalari; sarf-
xarajatlar, yetkazilgan ziyon, narabotka.Agar bitta yoki bir nechta 
parametrlarni ularning meyoriy-texnik hujjatlarda belgilangan qiymatlaridan 
og‘ganda ham ish qobiliyatini saqlasa va foydalanishga yaroqli bo‘lsa, u 
holda bu qisman yaroqsizlik, agar ish qobiliyatini saqlamay foydalanishga 
yaroqsiz bo‘lsa, u holda to‘liq yaroqsiz hisoblanadi.