Uo‘K: 53(072) kbk

6.109. Poperichina: elastik (E.p.) – Гибкая поперечина – Flexible 
cross member -
bir nechta yo‘llar kontakt tarmog‘i simlarini osish va 
fiksirlash uchun mo‘ljallangan ushlab turuvchi konstruksiya bo‘lib, u 
tayanch va unda mahkamlangan hamda kontakt osmasini qotirishga 
mo‘ljallangan troslar tizimidan tashkil topgan. E.p. - bu elektrlashgan t.y. ikki 
tomonidagi tayanchlar orasida yo‘lga perpendikulyar tortilgan troslar 
tizimidir(6.41- rasmga qarang!). Ko‘ndalang ushlab turuvchi troslar zanjirli 
osma barcha simlaridan, E.p. ning o‘zidan va boshqa simlardan yuzaga 
keladigan vertikal yuklamalarni qabul qiladi.
Kontakt osmasini balandlik bo‘yicha holatiga harorat o‘zgarishining 
ta’sirini kamaytirish maqsadida ko‘ndalang ushlab turuvchi troslarning osilib 
turish kattaligi ular mahkamlangan tayanchlararo masofaning
1
10
qismidan

---

312
6.40- rasm. Fransiya yuqori tezlikli liniyasi 2x25 kV li elektr ta’minoti 
tizimidagi avtotransformator punkti bilan birlashtirilgan parallel ulash punkti 
sxemasi:
TSA – o‘z ehtiyojlari transformatori; SAT1 va SAT2 –AT1 va AT2 
avtotransformatorlar ajratkichlari.
 
6.41- Kontakt tarmog‘i elastik poperechinasi:
1 – metall panjarali tayanch; 2 
– yuqori fiksirlovchi tros; 3 – fiksator; 4 – quyi fiksirlovchi tros; 5 – shanga; 6 – 
izolyatorlar; 7 - ko‘ndalangushlabturuvchitros. 

---

313
kam bo‘lmasligi losim. Fiksirlovchi tros gorizontal yo‘nalshdagi, asosan 
shamol ta’sirida kontakt simi fiksatorlari orqali uzatiluvchi yuklamalarni 
qabul qiladi (yuqori fiksirlovchi tros zanjirsimon osma va boshqa simlardan, 
quyi fiksirlovchi tros esa – kontakt simidan). Elastik poperichina izolyatsion 
konstruksiyasi (uning troslari tayanchlardan izolyatsiyalangan) kontakt 
tarmog‘ini manbadan ajratmasdan texnik xizmat ko‘rsatish imkonini beradi. 
Elastik poperichinaning barcha troslari ular uzunligini rostlash imkoniyatini 
yaratish maqsadida tayanchlarga rezbali shangalar yordamida mahkamlanadi. 
Chet el (Yaponiya, Germaniya va b.)larda fiksirlovchi troslar tarangligi 
mutadilligini ta’minlash uchun ressorli va prujinali dempferlar qo‘llaniladi. 
Respyblikamiz elektrlashgan t.y. larida elastik poperichinalar sakkiz va 
undan otriq yo‘llarda hamda qattiq poperichinalar o‘rnatish imkoniyati 
bo‘lmaganda qo‘llaniladi. Chet ellarda elastik poperichinalardan kengroq, 
hatto yo‘llar soni ko‘p bo‘lmaganda ham foydalaniladi.