Uo‘K: 53(072) kbk

6.25. Kompensator 
(kontakt osmasi)
- Kомпенсатор 
контактной 
подвески
– Kompensator 
of a contact suspension bracket
- harorat 
o‘zgarganda va simlar mexanik ta’sir ostida bo‘lganda ham kontakt osmasi 
simlarining o‘rnatilgan tarangligini avtomatik ravishda saqlab turuvchi 
hamda 
simlarni 
harorat 
ostida 
uzayishini 
kompensatsiyalovchi 
qurilma(
Simlar tarangligini kompensatsiyalash
ga qarang!). 
6.26. Konsol 
(kontakt tarmog‘i)
(K.) 
– Консоль 
(опоры контактной 
сети)
 – 
Contilever 
(support of the contact network)
-bir yoki bir nechta t.y. 
kontakt tarmog‘i simlarini fazoda belgilangan holatda maahkamlash uchun 
mo‘ljallangan konstruksiya bo‘lib, u kontakt tarmog‘i tayanchida 
mahkamlangan ushlab turuvchi qurilma hisoblaanadi hamda kronshteyn va 
tortmadan tashkil topgan bo‘ladi. O‘zaro kesishuvchi yo‘llar soniga qarab K. 
bir-, ikki- va ko‘p yo‘lli bo‘lishi mumkin. Mamlakatimiz elektrlashgan 
t.y.larida ko‘pincha bir yo‘lli K.lar ishlatiladi, chunki K.lar soni ortib borishi 
bilan turli yo‘l kontakt osmalari orasidagi mexanik bog‘lanishlar kontakt 
tarmog‘i ishonchliligini pasaytiradi. Izolyatsiyalanmagan yoki yerlangan bir 
yo‘lli K.lar qo‘llaniladi. Bunday K.larda izolyatorlar ushlab turuvchi tros 
bilan kronshteyn hamda fiksator sterjenida joylashadi. Izolyatsiyalangan bir 
yo‘lli K.larda izolyatorlar kronshteynlar va tortmalarda joylashadi. 
Izolyatsiyalanmagan K.lar (6.12-rasm) shakli bo‘yicha 
qayrilgan
, 
egilgan
va 
gorizontal 
joylashgan bo‘lishi mumkin.
6.12-rasm. Izolyatsiyalanmagan 
Konsol:
1 – ushlab turuvchi tros; 2 – konsol 
tortmasi; 3 – konsol kronshteyni; 4 – 
fiksirlovchi izolyator; 5 – fiksator; 6 - ushlab 
turuvchi tros izolyatorlari.

---

260
Avval 
qayrilgan
K.lar keng qo‘llanilgan. 
egilgan 
joylashgan K.lar 
egilgan K.larga nisbatan ancha yengil va yasash hamda transportirovka 
qulay. Ularning kronshteynlari ikkita sheller yoki temit quvurdan yasaladi. 
Fiksatorlar kronshteynlarga izolyatorlar orqali mahkamlanadi. O‘lchamari 
katta (yo‘l o‘qidan 5,7 m) bo‘lgan tayanchlarda qiyshiq K.lar o‘rnatiladi. 
Anker uchastkalarning o‘zaro tutashish joyida bitta tayanchda ikkita K.ni 
montaj qilishda maxsus traversadan foydalaniladi. Tayanch balandligi 
tortqini mahkamlash uchun yetarlich bo‘lganda gorizontal joylashgan K.lar 
qo‘llaniladi. 
Izolyatsiyalangan K.larda (6.13-rasm) ushlab turuvchi trosning K. 
yaqinidagi qismida manbani uzmasdan ta’mirlash ishlarini olib borish 
mumkin, izolyatsiyalanmagan K.larda esa Izolyatsiyalangan K.larda buning 
iloji yo‘q. 
Konsolda izolyator grlyandlari bo‘lmasligi ushlab turuvchi tros holati 
mutadilligini keskin oshiradi. Bu, ayniqsa, poyezdlarning yuqori tezlikli 
harakatida juda muhim hisoblanadi. Izolyatsiyalangan K.lar faqat 
egilgan
joylashgan ko‘rinishida yasaladi. Ularning kronshteynlariga sterjenli 
chinni(konsol) izolyatorlar ulanadi, tortmalarida esa sterjenli izolyatorlar yoki 
tarelkasimon izolyatorlar girlyadlari o‘rnatiladi. 
6.13-rasm. Izolyatsiyalangan 
konsol:
1 – tortqi; 2 – tortqidagi 
sterjenli izolyator; 3 – konsol 
sterjenli izolyator; 4 – konsol 
kronshteyni; 5 – fiksator.
Kronshteynlar va tortmalar tayanchlarda normal holatiga nisbatan yo‘l 
bo‘ylab ikki tomonga 
90
0
ga buriladigan qilib o‘rnatiladi. Ikki yo‘lli K.lar 
faqat 
gorizontal
joylashgan va shvellerdan yasalgan ikkita tortma va ikkita 
kronshteynli bo‘ladi. Ular balandligi kamida 13 m bo‘lgan tayanchlarda, 
ayrim paytlarda esa kesik konussimon poydevorda o‘rnatilgan ikkita temir-
beton tayanchlarda mahkamlanadi. Uzoq chet ellarda barcha turdagi K.lar 

---

261
ishlatiladi. 
Elektrlashgan 
t.y. 
tarmoqlari 
keng 
rivojlangan 
mamlakatlar(Germaniya, Buyuk Britaniya, Fransiya, Italiya, Yaponiya)dagi 
yangi 
qurilgan 
t.y. 
liniyalarida 
asosan 
izolyatsiyalangan 
K.lar 
qo‘llanilmoqda. 
6.14- rasm. Konsol tirgag(podkos)i ko‘rsatilgan izolyatsiyalangan 
konsol:
1 – tayanch; 2 – tortqitortqidagi sterjenli izolyator; 3 – konsol kronshteyni; 4 – 
tortqi va konsol kronshteynidagisterjenli izolyatorlar; 5 – fiksator; 6 – qo‘shimcha 
fiksator; 7 - ; 8 – konsol tirgagi.