Uo‘K: 53(072) kbk

7.18. 
Rezonansli 
reaktor 
(
totruvchi 
nimstansiya
)
 
(R.r.) 
- 
Резонансный реактор 
тяговой подстанции
– 
Resonant reactor
traction 
power
- induktiv g‘altakdan tashkil topgan va kondensator bilan birgalikda
rezonansga sozlangan elektr apparat bo‘lib, u tortuvchi nimstansiyadagi 
silliqlovchi qurilma va ko‘ndalang sig‘imli kompensatsiya qurilmasining 
tarkibiy qismi hisoblanadi. R.r. kondensator bilan ketma-ket ulangan va 
1
𝜔𝐶
⁄
= 𝜔𝐿 
(bu yerda 
𝜔 = 2𝜋𝑓 
– filtrlanayotgan garmonika burchak 
chastotasi, 
𝑟𝑎𝑑
𝑠
⁄
; 
f
- filtrlanayotgan garmonika xususiy chastotasi, Hs; 
C
– 
kondensatorlar sig‘imi, 
F
; 
L
– R.r. induktivligi, H) shart bajarilgan konturda 
kuchlanishlar rezonansi yuz beradi. R.r. kondensator bilan parallel ulangan va 
yuqoridagi shart bajarilganda toklar rezonansi yuz beradi hamda rezonans 
chastotali tok uchun filtr amalda yopiq bo‘ladi. 
Ko‘ndalang sig‘imli kompensatsiya qurilmasida kompensator qurilmasi 
qaysi chastota uchun filtr vazifasini bajarsa, R.r. va kondensator shu 
chastotaga rezonansga sozlanadi (
Ko‘ndalang kompensatsiya
ga qarang!). 
O‘zgaruvchan tok tortuvchi nimstansiyalaridagi ko‘ndalang sig‘imli 
kompensatsiya qurilmasida R.r. uchunchi garmonika chastotasi(150 Hs)ga 
rezonansga sozlanadi, natijada tortish yuklamasining qiymati jihatdan eng 
katta bo‘lgan uchunchi garmonikasi tashqi elektr ta’minoti tarmog‘iga 
bormasdan kompensatsiya qurilmasi orqali tutashadi. O‘zgaruvchan tok 
elektrlashgan t.y. uchastkalarida parallel rezonansli filtrlar ko‘rinishida 
yasalgan kompensatsiya qurilmalari mavjud. Ular 150, 250, 350 Hs 
chastotalarga sozlangan. 
R.r. o‘zgaruvchan tok elektrlashgan t.y. uchastkalaridagi ko‘ndalang 
kompensatsiyaning garmonikatayanch deb ataluvchi qurilmalari sxemalarida
ham qo‘llaniladi. Bunda asosiy batareya kondensatorlari va R.r. ga moslovchi 
transformator orqali ulangan maxsus batareya kondensatorlari bilan birga 50 
Hs chastotaga kuchlanishlar rezonansiga sozlangan. Bunday sxema barcha 
yuqori garmonika tashkil etuvchilari uchun katta induktiv qarshilikni paydo 
qiladi, kondensatorlar esa faqat birinchi garmonika (50 Hs) toki bilan 
yuklanadi.