Uo‘K: 53(072) kbk

5.26. Elektr tortish 
(E.t.)
 – Электрическая тяга
- 
Electric traction
– 
Harakatlanuvchi tarkibni elektr energiyasi yordamida tortish bo‘lib, unga 
ko‘ra elektrovozda o‘rnatilgan tortuvchi elektr motorlari kontakt tarmog‘i 
orqali ularga berilayotgan elektr energiyasi hisobidan g‘ildiraklar juftliklarini 
harakatga keltiradi. E.t. avtonom (elektr energiyasi ishlab chiqaruvchi 
generatorlari lokomotiv-teplovozda joylashgan) tortishga nisbatan quyidagi 
afzalliklarga ega: 1) elektr energiyasini yirik elektr stansiyalarida 
markazlashgan tizimda ishlab chiqarish uning tannarxini kamaytirish va 
elektrotexnik qurilmalar foydali ish koeffitsiyenti(FIK)ni oshirish imkonini 
beradi. Yuk tashish tannarxi elektr tortishda avtonom (teplovoz yordamida) 
tortishga nisbatan 1,5-2 marta past; 2) elektr tortishda rekuperatsiya (elektr 
transportining elektr tormoz rejimida elektr energiyasini manbaga qaytarish) 
imkoniyati mavjud; 3) elektr tortishda katta quvvatdan foydalanish 
imkoniyati mavjud. Bu imkoniyat avtonom lokomotivlar yordamida amalga 
oshirib bo‘lmaydigan o‘ta og‘ir yukli harakat tarkiblarni nisbatan yuqori 
tezliklarda tortish imkoniyatini yaratadi; 4) elektrovozlarda generatorlar va 
ularning ishlashi uchun zarur bo‘ladigan boshqa qurilmalar bo‘lmasligi bois 
narxi nisbatan arzon hamda ishlash ishonchliligi nisbatan yuqori. 
Elektrovozlarda shikastlanishlar soni teplovozlardagiga nisbatan 3-4 barobar 
kam; 5) elektrovozlarda yuqori harorat ostida ishlovchi qismlar mavjud 
emasligi bois ulardan foydalanishga va ta’mirlashga nisbatan kamroq xarajat 
sarf etiladi. Elektrovozlarni ta’mirlash-foydalanishga teplovozlarga nisbatan 
2-2,5 barobar kam mablag‘ sarflanadi; 6) elektrovozlar ekologik jihatdan 
teplovozlarga nisbatan toza transport vositasi hisoblanadi. Chunki, 
teplovozlarning gabarit o‘lchamlari cheklanganligi bois ularda yonilg‘i 
yonishda hosil bo‘ladigan zaharli gazlarni tutib qoladigan uskunalarni kerakli 
darajada o‘rnatish imkoniyati cheklangan.